hct یا همان هماتوکریت در آزمایش خون نشان دهنده میزان گلبول های قرمز نسبت به حجم کل خون است. این شاخص یکی از شاخص های اصلی در آزمایش خون ( cbc ) به حساب میاید و مقدار طبیعی حداکثر 55 و برای زنان حداکثر 50 درصد است. hct در آزمایش خون برای تشخیص غلظت خون، برخی از کم خونی ها، بیماری های ریوی، کم آبی بدن و … استفاده میشود.
آزمایش hct معمولا به تنهایی ارزش تشخیصی چندانی ندارد. و نتیجه آن باید با سایر پارامتر های دیگر از هموگلوبین (hb) و تعداد گلبول های قرمز(cbc) مقایسه شود.
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی کامل تر و تفسیر آزمایش hct و علت بالا و پایین بودن آن میپردازیم.
علت پایین بودن مقدار hct در آزمایش خون
علت پایین بودن هماتوکریت یا همان hct میتواند احتباس آب در بدن، کم خونی های ناشی از کمبود ویتامین b12 و فولیک اسید و کمبود شدید آهن باشد. اما تشخیص آن باید با توجه به نتیجه سایر پاراکمتر های آزمایش گاهی باشد. تفسیر hct بر اساس نتیجه سایر قسمت های آزمایش خون از قرار زیر است
- کم خونی پرنیشیوز :
کاهش hct همراه با کاهش گلبول های سفید و قرمز ( RBC و WBC ) و پلاکت ها (PLT ) همراه با افزایش مقدار حجم گلبول های قرمز ( MCV ، MCH و MCHC ) میتواند نشانه آنمی ( کم خونی ) پرنیشوز باشد. این نوع کم خونی میتواند در اثر کمبود b12 و یا فولیک اسید اتفاق می افتد - کمبود آهن
: در کم خونی ناشی از کمبود شدید آهن مقدار hct و RBC آزمایش خون کاهش میابد. ولی حجم و شکل فضایی گلبول های قرمز ( MCV , MCH , MCHC ) یا کاهش میابد و یا تغییر چندانی ندارد. - احتباس آب در عروق:
میتواند با کاهش hct و rbc در آزمایش خون هم راه باشد. ولی تغیرات چندانی در هموگلوبین (hb) و حجم گلبول های قرمز اتفاق نمی افتد. این مشکل میتواند در اثر سرم تراپی و یا اختلالات الکترولیتی و نارسایی کلیه ها باشد
لازم به ذکر است در بیماری های بالا علاوه بر کاهش هماتوکریت ( hct) باید به برسی علائم بالینی نیز توجه شود. مثلا بی حالی زخم های مکرر گوشه لب، زبان متورم، رنگ پریدگی، ریزش مو و …
مقدار HCT یا همان هماتوکریت در آزمایش خون طی دوران بارداری و مخصوصا سه ماهه دوم به مقدار جزئی کاهش میابد. این مسئله به علت افزایش بیشتر مقدار پلاسما در مقایسه با افزایش تعداد گلبول های قرمز است و طبیعی تلقی میشود.
علت افزایش هماتوکریت یا همان hct در آزمایش خون
علت افزایش هماتوکریت در آزمایش میتواند در اثر افزایش ساخت گلبول های قرمز و یا کاهش آب بدن باشد. افزایش ساخت گلبول های قرمز میتواند در اثر زندگی در ارتفاعات بالا، بیماری های تنفسی، مصرف دخانیات و برخی از سرطان ها باشد. اما علت عمده آن مصرف دخانیات و بیماری های تنفسی است. در سرطان های خونی معمولا اگر hct افزایش یابد سایر اجزاء خونی از جمله پلاکت ها و گلبول های سفید نیز به مقدار قابل ملاحظه ایی افزایش میابد.
پایان مقاله
