یکی از آنتی بیوتیک های گروه آمینوگلوکوزیدی است که برای طیف وسیعی از عفونت های باکتریای به کار میرود. آمیکاسین مخصوصا برای درمان عفونت های ادراری و به طور کلی باکتری های گرم منفی بی هوازی استفاده میشود. این دارو جایگزین خوبی برای جنتامایسین است. آمیکاسین نسبت به سایر هم خانواده های خود تاثیر گزاری بهتری دارد.
موارد مصرف آمیکاسین
این دارو برای درمان عفونت های ناشی از باکتری های گرم منفی بی هوازی که مسئول عفونت های مثانه، کلیه و … هستند استفاده میشود. آمیکاسین به همراه سایر آنتی بیوتیک ها ممکن است برای درمان سوزاک، عفونت های تنفسی، عفونت خون و حتی آندوکاردیت( عفونت آندوکارد قلب) نیز استفاده میشود. از این دارو برای عفونت های مقاوم به جنتامایسین استفاده میشود. این دارو میتواند بدون تغییر در ادرار دفع شود و از این رو مانند انواع دیگر آمینوگلوکوزید ها درمان اختصاصی در درمان عفونت کلیه ، عفونت مثانه، پیشابراه و به طور کلی برای درمان عفونت های ادراری است. در ادامه به موارد منع مصرف میپردازیم. در سنگ های کلیوی استرویییتی نیز از آمیکاسین استفاده میشود زیرا منشاء این سنگ ها باکتری های پروتئوس هستند که باعث ایجاد عفونت ادراری میشوند.
منع مصرف
- آمیکاسین در نارسایی کلیه منع مصرف کامل دارد.
- این دارو در افراد مسن باید با احتیاط مصرف شود.
- در بارداری و شیر دهی منع مصرف کامل دارد.
- در صورت حسایت به سایر دارو های آمینوگلوکوزیدی( جنتامایسین، نئوماسین،توبرامایسین، استپتوماسین و…) مصرف آمیکاسین نیز منع مصرف دارد.
هشدار : از این دارو نباید به مدت طولانی استفاده کرد زیرا میتواند سرعت تصفیه کلیوی را کاهش دهد و فرد را مستعد مسمومیت کند.
عوارض آمیکاسین
به علت دفع کلیوی این دارو میتواند بیشترین اثر خود را بر کلیه ها میگزارد و عوارض دارویی آن بیشتر معطوف به کلیه ها میباشد. به طور کلی عوارض آمیکاسین شامل موارد زیر است:
- سرکوب مغز استخوان
- مشکلات تنفسی و کاهش تعداد تنفس( نادر است و در اثر بلوک عضلانی_عصبی ایجاد میشود.)
- خارش و کهیر پوست
- رسوب در کلیه ها در ادرار غلیظ
- تشکیل سنگ ها ادراری
- درد در محل تزریق
- کبودی در ناحیه ی تزریق شده
- سرگیجه و بی تعادلی
- کاهش شنوایی و یا ناشنوایی( یکی از خطرناک ترین عوارض این بیماری است و در صورت مشاهده باید مصرف دارو سریعا قطع شود)
- نارسایی کلیه( معمولا بازگشت پذیر است و پس از قطع مصرف دارو برطرف میشود)
در بین عوارض آمیکاسین نارسایی کلیه و نیز کاهش شنوایی بسیار مهمتر از بقیه است. این دارو میتواند باعث تاثیر بر روی عصب اکوستیک( عصب شماره 8 که مسئول شنوایی و حفظ تعادل است) و کاهش شنوایی و سرگیجه و بی تعادلی میشود. تاثیر آمیکاسین بیشتر بر روی قسمت شنوایی عصب 8 است (ولی جنتامایسین بیشتر میتواند بر روی قسمت تعادلی این عصب تاثیر گذار باشد.)
مکانیسم اثر
این دارو میتواند با عبور از دیواره باکتری های و اختلال در روند ساخت پروتئین این باکتری ها آنها را نابود کند. برخی از باکتری ها دارای دیواره سلولی ضخیم دارند و آمیکاسین نمیتواند وارد آنها شود و نمیتواند روی آنها تاثیر گذار باشند. برای تاثیر بهتر این دارو ممکن است آنرا با سایر آنتی بیوتیک ها استفاده کنند ازجمله: انواع پنی سیلین ها و سفالوسپورن ها( سفازولین، سفکسیم و …)
مزایای آمیکاسین
مزیت مشترک تمامی آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزدی از جمله آمیکاسین، جنتامایسین، نئوماسین و … تداخلات دارویی کمتر نسبت به سایر آنتی بیوتیک ها است. به علت دفع مستقیم آمیکاسین در ادرار میتواند یکی از بهترین دارو ها برای درمان عفونت ادراری باشد. آمیکاسین نسبت به سایر هم خانواده های خود ازجمله جنتاماسین طیف بیشتری از باکتری ها را نابود میکند.
معایب
دفع این دارو دشوار است و میتواند باعث آسیب های کلیوی شود. در افرادی که عملکرد کلیوی معیوب دارند نباید از آمیکاسین استفاده کرد.
باعث سمیت گوش میشود( تاثیر روی عصب 8) که میتواند موجب به ناشنوایی و یا کم شنوایی شود که در برخی موارد پابرجا خواهد ماند. یکی از بدترین معایب آمیکاسین سمیت گوشی این دارو است که در برخی موارد برطرف نمیشود و موجب کم شنوایی دائمی میشود. علی رغم سازگاری این دارو با سایر آنتی بیوتیک ها ، به علت عوارض این دارو مصرف آن محدود شده است. اما به علت تاثیر گزاری عالی این دارو همچنان در عفونت کلیه، عفونت مثانه، عفونت خون و … استفاده میشود.
سایر مطالب مرتبط:
