همانند سایر انواع سرطان در این بیماری نیز تشخیص زود هنگام و رسیدگی به آن بسیار حائز اهمیت است. لذا شناخت کلی از این بیماری میتواند بسیار کمک کننده باشد. در این مطلب سعی بر این شده که یک معرفی کلی و متناسب با فهم مخاطبان عزیز سایت بیمار سلامت درمورد این بدخیمی ارائه شود.
علائم ، عوامل خطر و انواع سرطان خون :
همانطور که گفته شد این بیماری انواع بسیار متفاوتی دارد ولی علائم بارز اولیه آنها بسیار به هم نزدیک است. علائم سرطان خون در اثر تغییراتی که در سلول های خونی ایجاد میشود ظاهر میشود.
- خستگی (در اثر کاهش تعداد گلبولهای قرمز ایجاد میشود.)
- خونریزی از بینی و مشکل در بند آمدن خون (کاهش تعداد پلاکت ها)
- کبودی بدون دلیل در نقاط مختلف بدن (به دنبال کمبود پلاکت ها بروز میکند)
- درد کمر، مهره ها و دنده ها (از علائم مولتیپل میلوما((نوعی از سرطان خون)) مخصوصا در سالمندان است)
- عفونت های مکرر (در اثر کم شدن گلبول های سفید بروز میکند)
- درد های استخوانی بدون دلیل (در برخی از انواع سرطان خون و در اثر تکثیر زیاد مغز استخوان و فیبریلاسیون و آزردگی آن به وجود می آید)
- تعریق شبانه و کاهش شدید وزن
- تب و لرز (کاهش تعداد گلبول های سفید)
- درد کبد و طهال (در سزطان های لنفوئیدی که بعدا توضیح داده میشود دیده میشود)
- درد های قلبی و تنگی نفس(در اثر تولید بیش از حد گلبول قرمز و پلاکت ایجاد میشود)
- بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر گردن
- کاهش یا افزایش غیر عادی سلول های خونی
- سر درد و استفراع (در کودکان)
- تاری دید که با سردرد شدید همراه باشد.
- ورم در نقاط مختلف بدن
عوامل خطر در سرطان خون:
عوامل خطر ابتلا به این نوع سرطان شامل :
- قرار گرفتن در معرض اشعه : سلول های مغز استخوان بسیار در برابر اشعه ضعیف هستند حتی قرار گرفتن موقت مثلا انجام یک رادیوگرافی ساده و یا یک CTاسکن ساده نیز میتواند به طور موقت روند تقسیم آن ها را با مشکل مواجهه کند. لذا بهتر است قبل از انجام آزمایش خون اقدام به انجام این گرافی ها نکرده باشید.
- ژنتیک: ژنتیک در هیچ زمینه ای بی تاثیر نبوده و در هر بیماری ردپایی خواهد داشت. از بین انواع سرطان های خون نوع هوچکین آن بیشترین ارتباط را با ژنتیک دارد.
- حشره کش ها و سموم کشاورزی :در بحث بیماری های خونی در مورد مضرات جبران ناپذیر ارگانوفسفور ها(حشره کش)صحبتهای بسیاری میشود و همیشه به عنوان یک عامل مهم ذکر شده است.
- سن :این بیماری در هر سنی از کودکی تا کهنسالی میتواند بروز کند ولی بیشتر از انواع دیگر سرطان جوانان و کودکان را در گیر میکند.(اکثر کودکان مبتلا به سرطان از سرطان خون رنج میبرند)
- سرب و جیوه :سرب و جیوه هر دو از فلزات سنگین هستند که مسمومیت با آنها بسیار خطر خاک است. در کشور های پیشرفته ساخت پمپ بنزین در نزدیک منازل مسکونی ممنوع بوده است که علت آن را وجود سرب در بنزین و خطر استنشاق آن عنوان کرده اند. امروزه استفاده از سرب در بنزین ممنوع است.
- برخی داروها :ازجمله آن میتوان هیدروکسی اوره، کلرامفنیکل و سولفونامید ها(برخی آنتی بیوتیک)و…اسم برد.
- زندگی در مراکزی که محل عبور برق فشار قوی است.
- استفاده طولانی مدت از داروهای سر کوب کننده سیستم ایمنی
تشخیص بیماری :
تشخیص اولیه بیشتر انواع این سرطان با یک آزمایش خون ساده(CBC diff) به طور تقریبی تشخیص داده میشود و در صورت مختل بودن این آزمایش بیوپسی مغز استخوان(نمونه برداری از مغز استخوان)انجام میشود. اما قطعی ترین روش تشخیص آن آزمایش پاتولوژی و نمونه برداری از مغز استخوان است. برای اینکار با استفاده از سوزن های مخصوصی از استخوان خاصره و مهره ها نمونه های بسیاری ریزی برداشته میشود. تغیرات سلول های خونی در آزمایش به صورت زیر است:
در برگه آزمایش خون موارد زیر تغییر میکند:
- پلاکت: معمولا بیشترین تغییرات را خواهد داشت. در در برخی سرطان ها مانندAML تعداد آن کاهش میابد و در بقیه انواع آن یا تغییر نمیکند و یا زیاد میشود.اما طور کلی در انواع سرطان های خون پیشرفته کاهش شدید پیدا میکند.
- WBC یا همان گلبول های سفید: در بیشتر انواع لوسمی(سرطان خون)افزایش میابد. از جملهCML,CLL،ALL,و هوچکین.
- RBC یا همان گلبول قرمز: در برخی از انواع لوسمی ها مانند AML و آپلاستیک کاهش میابد. و در برخی دیگر مانندCMLافزایش میابد.
در تست پاتولوژی مددجو وجود سلول های غیر عادی یا جایگزینی سلول های مغز استخوان با چربی دیده میشود.
تشخیص و تفسیر آزمایشات فرد برای افراد عومی غیر ممکن است و جهت تفسیر آزمایشات خود باید حتما به فردی دانش آموخته مراجعه کنید.
انواع سرطان خون:
به دو دسته کلی میلوئیدی(منشا پیدایش پلاکت، بیشتر انواع گلبول های سفید و گلبول قرمز)و لنفوئیدی(منشا پیدایش نوع خواصی از گلبول سفید به نام لنفوسیت) تقسیم میشود.
سرطان های میلوئیدی به دو دستهAMLوCML تقسیم میشود و سرطان های لنفوئیدی به انواع ALL,CLL،هوچکین و غیرهوچکین و نیز مولتیپل میلوما تقسیم میشود. در قسمت زیر هرکدام از انواع سرطان خون توضیح داده شده است.
لنفوم هوچکین
لوسمی میلوستیک حاد(AML):
این نوع از سرطان خون به نوعی بدترین نوع آن است. در این نوع سلول های میلوئیدی که منشاء تمام سلول های خونی بجز لنفوسیت است دچار مشکل میشوند. لذا تمام سلول های خونی از جمله گلبول های سفید، قرمز،پلاکت ها را کاهش میدهد. این بیماری معمولا پیش آگاهی خوبی ندارد. و یکی از شدیدترین سرطان های خون است.
لوسمی میلوستیک مزمن(CML):
این بیماری به ندرت افراد زیر 20سال را درگیر میکند. در این نوع خواص از سرطان خون سرعت تکثیر سلول های میلوئیدی( نوعی از سلول های بنیادی مغز استخوان) افزایش میابد. و با علائمی مانند افزاش تمامی سلول های خونی همراه است اما متاسفانه این سلول ها کارایی چندانی ندارند. امید به زندگی این افراد معمولا از دیگر سرطان های خون ی بیشتر است.
لوسمی لنفوسیتیک حاد(ALL):
این نوع از سرطان خون فقط لنفوسیت ها را درگیر میکند.( لنفوسیت یکی از سلول های خونی است و حدو20 درصد از گلبول های سفید را تشکیل میدهند.) لوسمی لنفوسیتیک حاد بیشترین نوع سرطان خون در کودکان است. روند درمانی این نوع سرطان نسبت به بقیه انواع آن پشرفت بیشتری داشته است.
لوسمی میلوستیک مزمن(CLL):
بیشتر در افراد بالای60 سال دیده میشود. از نظر درمان پذیری بهترین نوع سرطان خون میباشد و معمولا در صورت رسیدگی به آن فرد میتواند حتی تا بیشتر از15 سال به زندگی خود ادامه دهد. حتی میتوان اینگونه برداشت کرد که برخی از افراد مبتلا به این نوع سرطان خون طول عمر کاملی خواهند داشت.]
مولتیپل میلوما:
این نوع سرطان خون نیز بیشتر افراد مسن را درگیر میکند. وسعت این بیماری در بدن بسیار زیاد است. بیماران معمولا از درد کمر، درد دنده ها تظاهر میابد.
این بیماری بسیار وسیع میشود و میتواند، مغز نخاع و کلیه ها و… را درگیر کند
درمان های سرطان خون :
درمان ها این بیماری نیز بسیار متفاوت است ولی به طور کلی شیمی درمانی، پرتو درمانی، پیوند مغز استخوان و کورتیکواستروئید ها برای درمان این نوع سرطان کابرد دارد. در زیر پرکاربرد ترین درمان های این بیماری آورده شده است.
شیمی درمانی :
شیمی درمانی اصلی ترین روش در درمان انواع سرطان از جمله سرطان خون میباشد. در این درمان دارویی از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول های سرطان خون استفاده می کند. بسته به نوع لوسمی که دارید، ممکن است یک دارو یا ترکیبی از داروها دریافت کنید. این داروها ممکن است به شکل قرص باشند یا ممکن است مستقیماً در رگ تزریق شوند. شیمی درمانی همچنین مکن است همراه سایر روش های درمانی از جمله پرتو درمانی استفاده شود. معمولا در سرطان خون از انواع ضعیف تر دارو های شیمی درمانی استفاده میشود.پرتو درمانی :
پیوند مغز استخوان
. پیوند مغز استخوان که پیوند سلول های بنیادی نیز نامیده می شود، با جایگزینی مغز استخوان ناسالم با سلول های بنیادی بدون سرطان خون که مغز استخوان سالم را بازسازی می کنند، به بازسازی سلول های بنیادی سالم کمک می کند. قبل از پیوند مغز استخوان، دوزهای بسیار بالایی از شیمی درمانی یا پرتودرمانی دریافت تجویز میشود تا مغز استخوان مولد لوسمی را از بین ببرید. سپس تزریقی از سلول های بنیادی خون ساز دریافت می کنید که به بازسازی مغز استخوان فرد کمک می کند. فرد ممکن است سلول های بنیادی را از یک اهدا کننده دریافت کنید یا بتوانید از سلول های بنیادی خود استفاده کنید. در درمان سرطان خون با این روش سخت ترین کار پیدا کردن فردی است که بتوان از او پیوند را گرفت. این روش برا فرد اهدا کننده زیان ندارد اما آنتی ژن های وی باید با فرد بیمار همخوانی داشته باشد. پیوند مغز استخوان معمولا به طور میانگین 5 سال به امید زندگی فرد اضافه میکند.
برای مطالعه بیشتر در مورد انواع لوسمی ها میتواند در زیر بر روی هر کلمه کلید کند و به صورت جداگانه آن را مطالعه کنید
AML__CML__ALL__CLL__هوچکین__غیر هوچکین__مولتیپل میلوما__
نویسنده: علی اسکندری
گردآوری شده توسط سایت بیمار سلامت
