نقرس

نقرس نوعی بیماری متابولیسمی(اختلال در متابولیسم اوریک اسید)است. گاهی این بیماری را جزو انواع آرتروز طبقه بندی کرده اند که بنا به متفاوت بودن مکانیسم اثر آنها کار درستی نیست. این بیماری در گذشته به بیماری ثروتمندان یا بیماری گوشت معروف بوده است که این موضوع تا حدی درست میباشد.
 مهمترین علت به وجود آمدن نقرس ، ژنتیک است به طوری که علت این بیماری را تا 85 درصد مرتبط با ژنتیک میدانند. این بیماری در مردان بیشتر بروز میکند و سن شیوع آن 40تا60 سالگی است.
در ادامه به ترتیب به برسی علل، نشانه ها، درمان ها، رژیم غذایی خاص این افراد و در آخر نگرانی و بیش نگرانی های مرتبط با نقرس میپردازیم.

نقرس چیست 

نقرس به رسوب کریستال های اوریک اسید داخل بافت های مختلف بدن گفته میشود. شایع ترین ناحیه ای که رسوب این کریستال های اوریک اسید در آن تشکیل میشود پا ها هستند.  به زبان ساده مهمترین علت به وجود آمدن نقرس بیماری های ژنتیکی مربوط به اختلال در متابولیسم برخی پروتئین ها میباشد. مهمترین علائم این بیماری درد در مفاصل مخصوصا انگشت شصت پا است که میتواند در یک و یا هر دو پا مشاهده شود.

علت نقرس

مهمترین علت به وجود آمدن نقرس وجود اختلال در متابولیسم پورین است. ( پورین نوعی آمینو اسید است که در ساختار برخ پروتئین ها به وفور وجود دارد.)  این اخلال متابولیسم در نهایت میتواند موجب افزایش اسید اوریک در بدن و رسوب آن در داخل بافت های مختلف شود.
در ادامه به برسی مهمترین عوامل محیطی میپردازیم که میتواند باعث ایجاد نقرس شوند.

1. لوسمی(سرطان خون) : مکانیسم اثر سرطان خون در ایجاد نقرس را افزایش تکثیر و تخریب سلول ها عنوان کرده اند . در بین انواع سرطان های خون ، مولتیپل میلوما و پلی سیتمی ورا ، بیشترین تاثیر را در ابتلا به این بیماری دارند.
2. شیمی درمانی ( میتواند با افزایش تخریب سلولی باعث ایجاد نقرس شود. )
3. برخی دارو : دارو های مدر(ادرار آور) ، داروهای ضد سل و آسپرین از جمله مهمترین دارو های مستعد کننده نقرس هستند.
4. مصرف الکل : مصرف زیاد مشروبات الکلی نیز باعث افزایش روند تخریب سلولی و آزاد شدن پورین میشود.که به دنبال آن سطح اوریک اسید نیز بالا میرود.
5. نارسایی کلیه ها : نارسایی کلیه از طریق کاهش توانایی کلیه در دفع اسید اوریک باعث افزایش خطر نقرس میشود.
6. زیاده روی در مصرف برخی غذا ها ازجمله:جگر، گوشت قرمز، قلوه و گوشت بوقلمون
7. چاقی ( چاقی های شدید با BMI بیشتر از 40 میتوانند یکی از علت های نقرس باشند.)

همانطور که گفتیم مهمترین علت نقرس اختلالات ژنتیکی است اما این اختلال ژنتیکی میتواند با وجود موارد بالا تشدید شود و باعث افزایش تشکیل کریستال های اوریک اسیدی شوند.

علائم نقرس

همانطور که در قسمت های قبل گفته شد نقرص به دنبال رسوب کریستال های اوریک اسد داخل بافت های مختلف بدن ایجاد میشود. در نتیجه علائم نقرس کاملا با بافتی که کریستال ها در آن قرار گرفته اند بستگی داد. ازجمله این بافت ها میتوان ؛مفاصل، دیواره عروق ، پوست، رباط ها و تاندون ها و گاهی اوقات اعصاب را نام برد. به طور کلی علائم نقرس از قرار زیر میباشد.

• التهاب عروق : این حالت در اثر رسوب اوریک اسید در عروق بروز میکند که بعد ها میتواند به بیماری تصلب شریانها تبدیل شود.
• افزایش فشار خون : فشار خون نیز میتواند یکی از علائم رسوب اوریک اسید داخل دیواره عروق باشد.
• درد مفاصل و کاهش دامنه حرکتی آنها : اولین مفصلی که در نقرس در گیر میشود انگشت شصت پا ها است. در این حالت انگشت شصت پا خشک میشود و التهاب پیدا میکند. و وارد شدن کوچک ترین ضربه ای به آن میتواند درد شدیدی ایجاد میکند. نقرس انگشت شصت پا میتواند یک طرفه ( یکی از پاها) یا دو طرفه ( هر دو پا ) باشد
• درد در اندام : این حالت به علت نروپاتی(اختلال در اعصاب) ایجاد شده در اثر تاثیر اوریک اسید بر روی اعصاب به وجود میاید. درد اندام ها معمولا شب ها بیشتر مشاهده میشوند.
• سنگ کلیه : نقرس یکی از علل ایجاد سنگ کلیه است.

درمان نقرس 

ایبوپروفن

ایبوپروفن یکی از بهترین مسکن های مورد استفاده در درمان درد های ناشی از نقرس  میباشد. این دارو به صورت قرص های 200 و 400 میلی گرمی تولید میشود. برخی از دارو ها مانند نوافن نیز که از ترکیب ایبوپروفن( بروفن) ، استامینوفن و کافئین تولید میشود نیز میتواند مسکن خوبی برای کاهش درد های نقرس باشد.( البته لازم به ذکر است سمیت نوافن از ایبوپروفن بیشتر است لذا نباید به مدت طولانی و در مقادیر زیاد مصرف شود.) مهمترین عارضه ایبوپروفن سرگیجه ، خواب آلودگی ، اسهال و اختلالات کبدی و کلیوی است. ایبوپروفن را میتوان تا حد اکثر چهار بار در روز مصرف کرد.

ضد التهاب ها

معمولا از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی استفاده میشود. و در صورت عدم تحمل درمان با دارو های غیر استروئیدی از کورتون ها استفاده میشود.

مصرف آسپرین از این دسته منع مصرف دارد زیرا باعث کاهش دفع کلیوی اسید اوریک میشود.

کلشی سین 

پس از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی کلشی سین یکی از دارو های پر کاربرد در درمان نقرس است. کلشی سن نیز میتواند با عنوان یک مسکن استفاده شود اما مکانیسم اثر آن هنوز ناشناخته است. دوز سمی و درمانی کلشی سین بسیار به یک دیگر نزدیک است لذا نباید بیشتر از حد توصیه شده مصرف شود. مهمترین عوارض کلشی سین شامل ، اسهال ، تهوع ، استفراغ ، سرکوب مغز استخوان و طاسی سر است. مصرف این دارو در دوران بارداری اکیدا ممنوع میباشد.

آلوپورینول 

آلوپرینول مانع متابولیسم پورین و در کل کاهش تولید اسید اوریک در بدن میشود. این دارو علاوه بر درمان نقرس در درمان یا پیشگیری از تشکیل سنگ های کلیوی با منشا اوریک اسید نیز استفاده میشود.
مهمترین عوارض آلوپرینول شامل سردرد ، خواب آلودگی ، دل پیچه ، حالت تهوع ، اسهال، کهیر و خارش پوست میباشد.

رژیم غذایی نقرس

همانطور که اشاره شد رژیم غذایی مهمترین قسمت کنترل و درمان نقرس است. رعایت مطالبی که در این قسمت گفته میشود در افرادی که زمینه خانوادگی شانس ابتلا به این بیماری را بسیار کاهش میدهد. داشتن یک رژیم غذایی درست برای افراد مبتلا به نقرس الزامی است و در افراد دارای سابقه ی خانوادگی تضمینی برای ابتلا نشدن به آن میباشد.
رعایت نکات زیر در افراد مبتلا به این بیماری  الزامی میباشد:

• غذا های حاوی پورین نظیر:جگر، ماهیچه ، گوشت بوقلمون، قلوه 
• مصرف مایعات فراوان
• کاهش میزان مصرف غذا هایی که ادرار را اسیدی میکنند مانند: آب لیمو ، زغال اخته ، آلبالو و … ( احتمال تشکیل سنگ های اسید اوریکی در ادارار بیشتر است.)
• خوددار از مصرف نوشیدنی های الکلی
• کاهش میزان مصرف لبنیات

پایان مقاله