دیکلوفناک یکی از دارو های دسته NSAIDs میباشد و میتواند اثرات ضد التهابی ، ضد تب و ضد درد داشته باشد. این دارو به صورت قرص و کپسول های 25 و 50 میلی گرمی ، شیاف 50 میلی گرم و آمپول های 75 میلی گرمی تولید میشود. این دارو را میتوان در درد های متوسط تا شدید استفاده کرد و نسبت به سایر دارو های هم خانواده اش اثر تسکینی بیشتری دارد.
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی موارد مصرف ، موارد منع مصرف ، تداخلات دارویی ، نحوه مصرف و عوارض قرص ، شیاف و آمپول دیکلوفناک میپردازیم.
موارد مصرف دیکلوفناک
این دارو داری اثرات ضد التهابی ضد تب و ضد درد است اما مهمترین موارد مصرف دیکلوفناک برای تسکین درد های متوسط تا شدید است. به طور کلی این دارو در موارد زیر مصرف میشود:
- نقرس
- میگرن
- آرتریت رماتوئید
- استئوآرتریت ( معمولا از ژل دیکلوفناک استفاده میکنند.)
- دردهای ناشی از صدمات استخوانی
- درد های ستون فقرات
- درد های ناشی از کوفتگی های شدید
به طور کلی میتوان از دیکلوفناک برای تسکین انواع درد های نسبتا شدید استفاده کرد. این دارو از بسیاری از دارو های ضد التهاب غیر مخدر قوی تر است اما متاسفانه در بسیاری از شرایط منع مصرف دارد.
موارد منع مصرف
دیکلوفناک میتواند خطر انواع سکته ها را افزایش دهد لذا در بیمارانی با ساقه سکته های قلبی و مغزی و نیز در افراد سالمند باید با احتیاط مصرف شود. این دارو مانند سایر دارو های هم خانواده اش ( آسپرین ، ایبوپروفن و … ) باعث تحلیل مخاط معده میشود و نباید در افرادی با سابقه زخم های گوارشی استفاده شود. به طور کلی دیکلوفناک در موارد زیر منع مصرف دارد:
- دوران شیردهی
- بیمارانی با مشکلات کلیوی و کبدی
- افراد مسن
- بیماری فشار خون
- افراد مبتلا به مشکلات قلبی
- التهاب مثانه
- افرادی دارای مشکلات انعقادی
- در دوران بارداری ( مخصوصا سه ماهه اول بارداری )
- حساسیت مفرد به سایر داروی های NSAIDs ( نظیر ایبوپوفن ، ناپروکسن ، سلکسیب و …)
- بیمارانی که محدودیت مصرف سدیم دارند
تداخلات دارویی
- دارو های ضد انعقاد نظیر وارفارین ، هپارین و انوکساپارین ( دیکلوفناک میتواند اثر دارو های ضد انعقاد را افزایش دهد.)
- دارو های ضد فشار خون نظیر کاپتوپریل ، لوزارتان و …( دیکلوفناک میتواند باعث کاهش اثر دارو های ضد فشار خون شود.)
- دارو های ادرار آور
- دیگوکسین ( دکلوفناک میتواند باعث افزایش اثر دیگوکسین و افزایش خطر مسمومیت دارویی دیگوکسین میشود.)
- سایر دارو های دسته NSAIDs نظیر ناپروکسن ، سلکسیب ، آسپرین ، پیروکسیکام ، کترولاک و …
- سیکلوسپورین
نحوه مصرف
دیکلوفناک به صورت آمپول ، قرص ، ژل ، کپسول و شیاف تولید میشود. ژل دیکلوفناک به صورت استعمال خارجی و در بیماری استئوآرتریت ( آرتروز ) تجویز میشود. شیاف این دارو نیز برای مواردی که درد شدید باشد یا نتوان از فرم خوراکی دارو استفاده کرد ، تا حداکثر سه بار در روز تجویز میشود. قرص های 25 تا 50 میلی گرمی دیکلوفناک ممکن است تا حد اکثر 3 بار در روز و به صورت دوره های درمانی کوتاه در انواع درد های متوسط تا شدید استفاده کرد. ( قرص های 100 میلی گرمی ، باید حداکثر دو بار در روز مصرف شود.) آمپول دیکلوفناک فقط در صورت درد های شدید که با سایر دارو های مسکن غیر مخدر تسکین نیابد و تنها به صورت عضلانی مصرف میشود.
عوارض دیکلوفناک
مهمترین عوارض دیکلوفناک عوارض گوارشی نظیر اسهال و افزایش خطر زخم های گوارشی است. اما میتواند عوارض زیر را نیز به همراه داشته باشد:
- تهوع و استفراغ
- رفلاکس و سوزش سردل
- سوزش ادرای
- احتباس آب در بدن
- افزایش خطر بیماری های قلبی
- افزایش فشار خون
- خارش و حساسیت پوست به نور
- افزایش خطر سکته های قلبی و مغزی
- افزایش سطح آنزیم های کبدی
- زخم های گوارشی
عوارض قلب و عروقی دیکلوفناک از جمله افزایش خطر سکته های مغزی ، افزایش فشار خون و افزایش خطر بیماری های قلبی یکی از دلایل محدود شدن تجویز و مصرف دیکلوفناک نسبتا به دهه های گذشته است. در ادامه به برسی معایب و مزایا این دارو نسبت به سایر دارو های مسکن میپردازیم.
معایب و زایا
مهمترین برتری دیکلوفناک نسبت به سایر داروهای هم خانواده اش ، قدرت بیشتر آن برای تسکین درد است. هم چنین این دارو برخلاف سایر داروهای مسکن قدرت رخوت زایی و خواب آوری بسیار کمتری دارد و نسبتا وابستگی روانی کمتری ایجاد میکند. در کنار این مزایا دیکلوفناک نسبت به بسیاری از داروهای هم خانواده اش دارای عوارض قلبی و عروقی بیشتری است. هم چنین میزان عوارض گوارشی دیکلوفناک در مقایسه با سایر داروهای مسکن بیشتر است. ( عوارض قلبی و عروقی و گوارشی مهمترین معایب مصرف طولانی مدت دیکلوفناک به شمار میروند.)
توصیه های پزشکی
قرص های دیکلوفناک دارای روکش یکپارچه و بدون خط هستند. نصف کردن این قرص ها میتواند موجب افزایش عوارض گوارشی این دارو شود.
برای پیشگیر از عوارض کبدی ، بهتر است دوره های درمانی با این دارو تا حد امکان کوتاه باشد.
برای پیشگیر از عوارض و خطرات قلب عروقی دیکلوفناک بهتر است از در افراد سالمند از سایر داروهای مسکن استفاده شود.
مصرف این دارو همراه با غذا میتواند مقدار جذب آنرا کاهش دهد لذا بهتر است با معده خالی مصرف شود.
این دارو میتواند به مقدار جزئی در شیر مادر ترشح شود لذا مصرف آن در دوران شیردهی ممنوع است.
در دوران بارداری مخصوصا سه ماهه اول بارداری این دارو منع مصرف دارد و میتواند باعث آسیب های جنینی شود.
سایر دارو های مرتبط
پایان مقاله
گردآوری شده در سایت بیمار سلامت
با تشکر از گروه تحقیقاتی و مطالعاتی هیرو
