سالبوتامول

سالبوتامول یک از داروهای مورد استفاده در مشکلات حاد تنفسی از جمله آسم و بیماری انسدادی مزمن ریه ( COPD ) میباشد. این دارو به صورت قرص، شربت، اسپری و آمپول تولید میشود که اسپری آن به علت اثر سریعتر و عوارض عمومی کمتر ، بیشتر استفاده میشود. آمپول این دارو در برخی موارد برای درمان شوک یا پیشگیری از شوک های قریب الوقوع استفاده میشود. شربت سالبوتامول نیز بیشتر در کودکان استفاده میگردد. اما در افرادی که نتوانند اسپری را استنشاق کنند یا به اسپری حساس باشند نیز میتوان از شربت یا قرص استفاده کرد.
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی تمامی موارد مصرف، منع مصرف، تداخلات دارویی، عوارض جانبی و نحوه و میزان مصرف قرص، شربت و اسپری سالبوتامول میپردازیم.

قرص، آمپول، شربت و اسپری سالبوتامول برای چیست؟

به طور کلی این دارو میتواند با رفع انقباض عضلات دیواره راه های هوایی، باعث گشاد شدن راه های هوایی و بهبود وضعیت تنفسی شود. مهمترین بیماری هایی که برای درمان و بهبود علائم آنها از سالبوتامول استفاده میکنند شامل آسم، برونشیت، واکنش های حساسیت زای شدید و انقباض های شدید راه های هوایی میباشد. در این بین شربت سالبوتامول بیشتر در کودکان و به عنوان یک داروی پیشگیرانه از حملات آسم استفاده میشود.آمپول این دارو ( محلول استنشاقی ) معمولا برای استفاده در نبولایزر ( دستگاهی شبیه بخور) استفاده میشود. اما گاهی نیز از فرم تزریقی این آمپول ها برای استفاده در شوک های آنافیلاکسی(. حساسیت های شدید دارویی مانند حساسیت به پنی سیلین) استفاده میشود. قرص سالبوتامول نیز معمولا در افرادی که نتوان از فرم استنشاقی دارو استفاده کرد تجویز میشود.

موارد منع مصرف

تمامی اشکال سالبوتامول ( قرص، شربت، آمپول و حتی اسپری) در بیمارانی با ضربان قلب بالا، فشار خون کنترل نشده و درد های قلبی ( آنژین صدری) ممنوع است. همچنین این دارو در بیماران مبتلا به گلوکوم( آب سیاه) میتواند باعث افزایش فشار داخل چشم شود و منع مصرف دارد.
سالبوتامول در افراد مبتلا به پرکاری تیروئید و دیابت نیز باید با احتیاط مصرف شود.

تداخلات دارویی

سالبوتامول تداخلات دارویی چندانی ندارد با این حال داروهایی که موجب افزایش ضربان قلب و فشار خون میشوند میتواند عوارض جانبی سالبوتامول را افزایش دهند.( از جمله آپی نفرین، آتروپین، تئوفیلین، ضد افسردگی های سه حلقوی و …) همچنین مصرف دیگوکسین با سالبوتامل میتواند خطر مسمومیت به دیگوکسین را افزایش دهد.
داروهای ضد فشار خون دسته بتا بلاکر ها از جمله پروپرانول و متورال میتوانند باعث کاهش اثر سالبوتامول شوند.

نحوه و مقدار مصرف اسپری، آمپول، قرص و شربت سالبوتامول

نحوه مصرف، فرم دارو و مقدار مجار مصرف سالبوتامول بسته به فرد دارد و به طور کلی از قرار زیر میباشد:

• • برای کنترل، درمان و پیشگیری از حملات آسم و COPDدر بزرگسالان و کودکان بزرگتر از 12 سال:
    از اسپری سالبوتامول استفاده میشود. این اسپری میتواند هر 4 الی 6 ساعت یکبار و هر بار یک الی دو پاف استفاده شود.( حد اکثر 10 پاف طی 24 ساعت). قبل از استفاده از اسپری لازم است حتما آنرا تکان دهید و پس از هر بار اسپری کردن 10 ثانیه نفس خود را حبس کنید و با لب های غنچه ای بازدم انجام دهید. بین هر بار اسپری کردن باید یک دقیقه زمان بگذرد.

• • برای آسم در کودکان کمتر از 6 الی 12:
    میتوان از قرص یا شربت سالبوتامول سه الی چهار بار در روز استفاده کرد. مقدار مجاز دارو در هر بار استفاده برابر 2 میلی گرم است که در صورت استفاده از شربت معدل یک قاشق( 5 سی سی.) و در صورت استفاده از قرص برابر یک قرص سالبوتامول 2 میلی گرمی است.
  • برای کودکان 5 ساله و کوچکتر:
    دارو بر اساس وزن آن ها تنظیم میشود( 0.1 الی 0.2 میلی گرم به ازای هر کیلو وزن بدن)

عوارض جانبی سالبوتامول

مهمترین عوارض جانبی عمومی سالبوتامول تپش قلب و افزایش فشار خون است. اسپری این دارو میتواند باعث التهاب و خشکی مخاط بینی و دهان شود و احتمال ابتلا به برفک دهان را افزایش میدهد. لذا پس از هر بار استفاده از اسپری و حتی قرص و شربت این دارو، بهتر است دهان را بشورید. سالبوتامول همچنین میتواند باعث سردرد و سرگیجه، پرخاشگری و بی قراری، سرفه و افزایش خلط، دل پیچه ، تهوع و استفراغ شود.

وضعیت مصرف سالبوتامول در دوران بارداری و شیردهی

برخی منابع مصرف این دارو را در دوران بارداری بلامانع دانسته اند ولی برخی دیگر از منابع آن را در رده C (منع مصرف نسبی) طبقه بندی کرده اند.( برای اطمینان بیشتر با یک متخصص زنان مشورت کنید)
سالبوتامول در شیرمادر ترشح نمیشود و میتواند در دوران شیردهی مصرف شود.

.

سایر داروها با اثرات مشابه

• تئوفیلین
• آتروپین
• اپی نفرین

.

پایان مقاله
ناشر: سایت بیمار سلامت
با تشکر از همکاری گروه مطالعاتی و تحقیقاتی هیرو