علائم پیش دیابت و انواع آن + علائم دیابت در ادرار و بهترین راه های درمان پیش دیابت
دیابت یکی از شایع ترین بیماری های متابولیک در جهان است که به دلیل افزایش قند خون بروز می کند. اما قبل از اینکه بدن وارد مرحله دیابت نوع ۲ شود، مرحله ای به نام پیش دیابت (Prediabetes) وجود دارد.
شناخت علائم پیش دیابت و اقدام به موقع برای کنترل آن می تواند از ابتلا به دیابت نوع دو جلوگیری کند. در این مقاله به طور کامل درباره انواع پیش دیابت، علائم آن در بدن و ادرار، و راه های درمان پیش دیابت صحبت می کنیم تا بتوانید از سلامت خود مراقبت کنید.
پیش دیابت چیست؟
پیش دیابت مرحله ای است که قند خون بالاتر از حد طبیعی است اما هنوز به حد دیابت نرسیده است. در این وضعیت، بدن به انسولین (هورمون کنترل کننده قند خون) به درستی پاسخ نمی دهد و اصطلاحاً دچار مقاومت به انسولین می شود.
به بیان ساده، پیش دیابت یک هشدار جدی است که اگر جدی گرفته نشود، در مدت کوتاهی به دیابت نوع ۲ تبدیل خواهد شد.
طبق مطالعات، حدود ۴۰ درصد افراد مبتلا به پیش دیابت بدون آگاهی از وضعیت خود زندگی می کنند.
انواع پیش دیابت
پیش دیابت معمولاً به دو دسته اصلی تقسیم می شود:
۱. پیش دیابت ناشی از اختلال در گلوکز ناشتا (IFG)
در این نوع، قند خون ناشتا (قبل از خوردن غذا) بالاتر از حد طبیعی است.
افرادی که صبح ها با گرسنگی شدید، تشنگی زیاد یا خستگی از خواب بیدار می شوند ممکن است دچار این نوع باشند.
۲. پیش دیابت ناشی از اختلال در تحمل گلوکز (IGT)
در این حالت، پس از خوردن غذا، قند خون به آهستگی کاهش می یابد و مدت زیادی بالا می ماند.
این نوع معمولاً در افرادی دیده می شود که بعد از وعده های غذایی احساس خواب آلودگی، خستگی یا تشنگی مفرط دارند.
علائم پیش دیابت در بدن
علائم پیش دیابت معمولاً خفیف هستند و ممکن است سال ها بدون توجه باقی بمانند. اما اگر به بدن خود دقت کنید، نشانه هایی وجود دارد که می تواند هشداردهنده باشد:
- تشنگی مداوم و غیرعادی
- تکرر ادرار به ویژه در شب
- احساس خستگی، بی حالی و ضعف عمومی
- افزایش یا کاهش وزن ناگهانی بدون علت مشخص
- تاری دید یا دید مبهم
- بهبود کند زخم ها و بریدگی ها
- تیره شدن پوست در نواحی گردن، زیربغل یا کشاله ران (آکانتوز نیگریکانس)
- احساس گرسنگی دائمی حتی بعد از غذا
این علائم معمولاً در افراد دارای اضافه وزن، کم تحرک، یا سابقه خانوادگی دیابت شایع تر است.
علائم دیابت در ادرار؛ اولین هشدار جدی بدن
یکی از مهم ترین نشانه های دیابت و حتی پیش دیابت، تغییر در ادرار است. کلیه ها در حالت طبیعی قند را از خون فیلتر می کنند، اما زمانی که قند خون بالا می رود، مقداری از آن وارد ادرار می شود.
علائم دیابت در ادرار شامل موارد زیر است:
- افزایش تعداد دفعات ادرار (پُلی اوری)
فرد حتی در شب چندین بار مجبور به رفتن به دستشویی می شود. - بوی غیرعادی یا شیرین در ادرار
به دلیل وجود گلوکز در ادرار. - رنگ زرد تیره یا کف آلود بودن ادرار
به علت از دست دادن پروتئین ها و قند اضافی. - احساس سوزش یا خشکی بعد از ادرار
در اثر کم آبی و افزایش غلظت ادرار. - تشنگی بیش از حد (پُلی دیپسی)
چون بدن با تکرر ادرار، آب زیادی از دست می دهد.
توجه کنید که وجود قند در ادرار لزوماً به معنی دیابت قطعی نیست، اما نشانه ای جدی از پیش دیابت یا مقاومت انسولینی محسوب می شود و باید بررسی پزشکی انجام شود.
عوامل خطر ابتلا به پیش دیابت
برخی از افراد بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به پیش دیابت هستند. عوامل اصلی عبارت اند از:
- اضافه وزن (به ویژه در ناحیه شکم)
- سابقه خانوادگی دیابت نوع ۲
- کم تحرکی و زندگی پشت میزنشینی
- فشار خون بالا یا چربی خون زیاد
- تغذیه ناسالم و مصرف زیاد قند و فست فود
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (در زنان)
- افزایش سن (بیش از ۴۰ سال)
آزمایش های تشخیص پیش دیابت
برای تشخیص قطعی، پزشک معمولاً یکی از این آزمایش ها را تجویز می کند:
- قند خون ناشتا (FBS):
اگر بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی گرم در دسی لیتر باشد → پیش دیابت - تست تحمل گلوکز (OGTT):
اگر بعد از دو ساعت بین ۱۴۰ تا ۱۹۹ باشد → پیش دیابت - آزمایش HbA1c:
اگر بین ۵.۷ تا ۶.۴ درصد باشد → نشانگر پیش دیابت است.
راه های درمان پیش دیابت
خبر خوب این است که پیش دیابت در بسیاری از موارد قابل بازگشت است.
با تغییر سبک زندگی و در برخی موارد درمان دارویی، می توان سطح قند خون را به حالت طبیعی برگرداند.
۱. تغییر رژیم غذایی
- مصرف قند و کربوهیدرات های ساده را کاهش دهید.
- از غلات سبوس دار، سبزیجات، پروتئین های کم چرب و چربی های سالم استفاده کنید.
- مصرف نوشابه، شیرینی، نان سفید و فست فود را محدود کنید.
- وعده های غذایی را کوچک تر ولی منظم تر کنید.
۲. ورزش منظم
فعالیت بدنی منظم باعث افزایش حساسیت بدن به انسولین می شود.
پیاده روی ۳۰ دقیقه در روز، ۵ روز در هفته، می تواند خطر ابتلا به دیابت را تا ۵۰٪ کاهش دهد.
۳. کنترل وزن
کاهش حتی ۵ تا ۷ درصد از وزن بدن، تأثیر قابل توجهی در کاهش قند خون دارد.
(برای فرد ۸۰ کیلویی، حدود ۵ کیلوگرم کاهش وزن کافی است.)
۴. خواب کافی و کنترل استرس
خواب ناکافی و استرس زیاد باعث افزایش هورمون کورتیزول می شود که قند خون را بالا می برد.
مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق می تواند مفید باشد.
۵. مصرف دارو با تجویز پزشک
در برخی موارد، پزشک ممکن است داروی متفورمین (Metformin) را برای کنترل قند خون تجویز کند، به ویژه اگر فرد دچار اضافه وزن یا سندرم متابولیک باشد.
پیشگیری از پیش دیابت
پیشگیری همیشه آسان تر از درمان است.
با رعایت چند اصل ساده، می توانید خطر ابتلا به پیش دیابت و دیابت نوع دو را به حداقل برسانید:
- رژیم غذایی متعادل و کم قند
- تحرک روزانه و ورزش منظم
- چکاپ سالانه قند خون
- ترک سیگار و الکل
- حفظ وزن ایده آل
جمع بندی نهایی
پیش دیابت مرحله ای هشداردهنده است که نشان می دهد بدن شما در آستانه ابتلا به دیابت نوع دو قرار دارد.
شناخت علائم پیش دیابت و انواع آن، توجه به علائم دیابت در ادرار و اقدام سریع برای درمان پیش دیابت از طریق رژیم غذایی سالم، ورزش و کنترل وزن می تواند از ابتلا به دیابت جلوگیری کند.
پس اگر علائمی مثل تشنگی مداوم، تکرر ادرار یا خستگی بی دلیل دارید، همین امروز با پزشک خود مشورت کنید و سطح قند خونتان را بررسی نمایید. تشخیص زودهنگام یعنی نجات از دیابت.
