در این پست قصد داریم در مورد نارسایی قلبی و اینکه علائم شدید و خفیف آن چیست صحبت کنیم. همچنین انواع نارسایی قلب را بیان کرده و دارو ها و درمان مناسب برای افرادی مبتلا به نارسایی قلبی را معرفی می کنیم.
نارسایی قلبی یا همان(HF) به حالتی میگویند که قلب در برقراری جریان خون مناسب برای اندام های مختلف دچار مشکل میشود. به عبارت ساده تر قلب در پمپاژ خون دچار مشکل میشود. این کاهش توانای ممکن است فقط در زمان فعالیت باشد و قلب در تامین نیاز های بدن در زمان استراحت توانایی کافی را داشته باشد. در موارد حاد نارسایی قلبی، فرد در زمان استراحت نیز مشکل خواهد شد.
این بیماری اصلی ترین علت بستری شدن بعد از سن 65 سالگی است. نارسایی قلب خود از سایر بیماری ها منشاء میگیرد و میتواند باعث ایجاد بیماری های بسیاری نیز بشود.
اصلی ترین علت ایجاد این بیماری، بیماری عروق کرونر است و اصلی ترین علت بیماری های عروق کرونری دیابت میباشد. سبک زندگی نا مناسب، استرس و کم تحرکی اصلی ترین علت ابتلا به بیماری های قلبی میباشد.
در ادامه در سایت بیمار سلامت به برسی کامل، علائم، علت ها، درمان و پیشگیری و امید به زندگی بیمار نارسایی قلبی میپردازیم.
علائم نارسایی قلبی
همانطور که در توضیحات ابتدایی گفتیم؛ این بیماری در اثر کاهش توانایی قلب در برقراری جریان خون مناسب به بافت های مختلف بدن در زمان فعالیت و یا حتی استراحت ایجاد میشود. این کاهش جریان خون رسانی در هر اندام و با توجه به شدت نارسایی قلبی علائم خواص خود را دارد. به طور کلی علائم این بیماری به دو دسته علائم خفیف و علائم شدید تقسیم میشوند که از قرار زیر میباشند:
علائم خفیف
- سردی اندام های انتهایی: در اثر کاهش توانایی بدن در خونرسانی به دست ها و پاها ایجاد میشود. این حالت تقریبا همیشگی است و ربطی به گرمی یا سردی هوا ندارد. در این حالت معمولا اندام های انتهایی رنگ پریده میباشند.
- ادم پاها: ایجاد ورم در پاها که در شب بیشتر باشد و در ابتدای روز کمتر شود یا محو شود میتواند از علائم نارسایی قلبی باشد.
- تنگی نفس: در اثر کاهش خونرسانی به ریه ها و به دنبال آن کاهش اکسیژن خون ایجاد میشود. این حال در موارد خفیف نارسایی قلبی فقط در زمان فعالیت ایجاد میشود. ولی در موارد حاد حتی در زمان استراحت نیز وجود دارد.
- افزایش ضربان قلب : یکی از علائم اولیه شروع نارسایی در قلب میباشد. ولی در موارد حاد معمولا ضربان پایین تر از حد طبیعی است. این علامت باید با سایر علائم همراه باشد و به تنهایی نشان دهنده نارسایی نیست.
علائم شدید
- ادم ریه: این حالت که در بین مردم به آب آوردن ریه معروف است. به علت نارسایی حاد بطن چپ یا نارسایی مزمن بطن راست قلب ایجاد میشود.
- کاهش ادرار در طول روز و افزایش ادرار شبانه : این حالت نیز به علت کاهش خونرسانی به کلیه ها ایجاد میشود. در طول شب که فعالیت کاهش میابد آب اضافی از اندام ها جمع آوری میشود و افزایش حجم ادرار در شب ها را به دنبال دارد.
- آسیت: آسیت همان آب آوردن شکم است. آسیت یکی از خطرناک ترین عوارض نارسایی قلب است. درصورت نارسایی قلبی خونی که باید از کبد و دستگاه گوارش به قلب باز گردد و به بطن راست بریزد در این اندام ها و در سیاهرگ کبدی تجمع میابد و باعث التهاب کبد و آسیت میشود.( در صرت تمایل برای مطالعه بیشتر درباره آسیت روی این کلمه کلیک کنید)
- التهاب طحال : علت این مشکل نیز مانند آسیت به مشکل در بازگشت خون به قلب مربوط است.
علت نارسایی قلبی
این بیماری را بیشتر به عنوان یک سندرم میشناسند. سندرم یعنی یک بیمار که عوامل مختلفی همزمان در ایجاد آن نقش بازی میکنند. ولی مهمترین علت نارسایی قلبی میشود نارسایی عروق کرونرری است.( عروقی کرونری عروقی هستند که دور تا دور قلب قرار دارند و وظیفه آنها خونرسانی به قلب میباشد)
ازجمله مهمترین عواملی که میتوانند باعث نارسایی قلبی ( HF ) شوند از قرار زیر میباشد:
- فشار خون : فشار خون باعث آسیب به دیواره عروق میشود. فشار خون بالا برای مدت طولانی همچنین میتواند باعث گشادی بطن های قلبی شود.
- دیابت : یکی از عوارض شایع دیابت ایجاد بیماری های عروق کرونری است. و بیماری عروق کرونری شایع ترین علت نارسایی قلبی یا همان HF میباشد.
- بالا بودن کلسترول: بالا بودن سطح کلسترول میتواند هم باعث ابتلا به فشار خون و هم ابتلا به بیماری عروق کرونری شود. بالا بودن LDL همراه با سطح بالای کلسترول کل، میتواند خطر ابتلا به فشار خون و HF را افزایش دهد.
- بیماری های دریچه های قلب: این بیماری ها شامل افتادگی( شل شدگی) دریچه های قلب و یا تنگی دریچه ها است. در این بین افتادگی دریچه میترال در صورت حاد بودن نقش عمده ای بازی میکند. افتادگی دریچه میترال در بین زنان بیشتر مشاهده میشود.
- مصرف الکل و مواد مخدر
- عفونت های مختلف: مثلا عفونت هایی که قلب یا دریچه های قلب را در گیر کند. شایع ترین علت نارسایی دریچه های قلبی در سنین جوانی عفونت های باکتریایی است. یکی از این باکتری ها استرپتوکوک بتاهمولیتیک گروه Aاست.
- کمی خونی بسیار شدید و درمان نشده: کم خونی باعث افزایش بار کاری قلب و تلاش بیشتر قلب برای تامین نیاز بدن میشود. مهمترین و اولین علامت کم خونی افزایش ضربان قلب است. کم خونی بیشتر در زنان دیده میشود. کم خونی های شدید و طولانی میتوانند خطر بیماری های قلبی را افزایش دهند.
- آریتمی های قلبی: آریتمی قلبی در واقع همان ضربان نامنظم قلب است. این آریتمی ها انواع مختلفی دارند ازجمله آریتمی های دهلیزی، بطنی و…
- بیماری های مادر زادی: مثل شنت چپ به راست قلبی و… به عنوان عامل اصلی نارسایی قلبی ( Hf )در کودکان است.
- تنگی عروق آئورت یا پلمونر
- کم کاری مزمن و طولانی تیروئید: این بیماری به طور غیر مستقیم از از طریق ایجاد آترواسکلوروز ( رسوب کلسترول داخل عروق )باعث نارسا شدن قلب میشود.
- سکته های قلبی: مهمترین علت ایجاد نارسایی حاد قلبی میباشد.
انواع نارسایی قلبی
به طور کلی نارسایی قلبی به دو نوع نارسایی قلب چپ و قلب راست تقسیم میشود. قلب شامل دو قسمت (راست و چپ) است. این دو قسمت از نظر ظاهر به یک دیگر متصل هستند ولی مثلا سمت راست قلب به سمت چپ آن راهی ندارد و از یک دیگر جدا هستند.(در تصویر بالا این دو قسمت را مشخص کرده ایم)
سمت راست قلب فقط وظیفه خونرسانی به ریه ها را به عهده دارد و سمت چپ قلب وظیفه خونرسانی به تمام بدن بجز ریه ها را عهده دار است. هر دو قسمت با هم منقبض میشوند و این باعث میشود که خونرسانی کل بدن باهم صورت گیرد. در قسمت زیر توضیحاتی در حد فهم مخاطبان عزیز گردآوری کرده ایم.
نارسایی قلب راست
همانطور که گفته شد. قلب از نظر عملکردی به دود سته راست و چپ تقسیم میشود. سمت چپ قلب خونی را که از کل بدن میاید تحویل میگیرد و به ریه ها میفرستد. خونی که سمت راست قلب به ریه میفرستد پس از اکسیژن گیری مجددا به قلب باز میگردد و اینبار وارد سمت چپ قلب میشود. نارسایی قلبی راست یا همان RHF( نارسایی در سمت راست قلب) باعث عدم پذیرش خونی اندام ها( خونی که از اندام ها به قلب میاید) میشود. این مشکل باعث پرخونی در سیاهرگ های اصلی بدن میشود و علائمی مانند ،بزرگی کبد، بزرگی طحال، آسیت و ادم(ورم) پاها و دست ها میشود. همچنین با کاهش جریان خون در ریه ها ، ممکن است تنگی نفس رخ دهد.
نارسایی سمت چپ قلب
سمت چپ قلب خونی را که از ریه ها میاید تحویل میگیرد. در نارسایی سمت چپ قلب خونی که از ریه ها میاید توسط قلب پذیرش نمیشود و در ریه ها انباشته میشود. در نارسایی سمت چپ ریه ها دچار ادم میشوند.(آب آوردن ریه).همچنین خونرسانی به مغز و اندام ها که برعهده سمت چپ است کاهش میابد و فرد درگیر مشکلاتی نظیر خستگی زود هنگام، سردی اندام ها، تنگی نفس سرفه و خلط میشود. در صورت عدم درمان نارسایی سمت چپ، سمت راست قلب نیز دچار نارسایی میشود و اصلی ترین علت نارسایی قلب راست نارسایی قلب چپ میباشد.
مراحل نارسایی قلبی
بیماری نارسایی قلبی از نظر شدت آن داری چار مرحله است
- نارسایی سطح یک :
در نارسایی قلبی سطح یک فرد فعالیت های روزمره خود را به آسانی انجام میدهد حتی میتواند فعالیت های نسبتا شدید مانند پیاده روی سریع را نیز دون احساس تنگی نفس و ضعف انجام دهد. اما در اثر فعالیت های شدید و مستمر علائم نارسایی قلبی ظاهر میشود - نارسایی سطح دو :
در نارسایی قلبی سطح دو نیز فرد توانایی انجام فعالیت های روزمره را دارد ولی در فعالیت های شدید دچار تنگی نفس و ضعف میشوند. - نارسایی سطح 3 :
در نارسایی قلبی سطح 3 فرد وارد مرحله نارسایی قلبی شدید میشود. بیمارانی که در این سطح قرار دارد در حالت استراحت مشکلی ندارند اما حتی فعالیت های جزئی نیز برای آن ها سخت میشود. - نارسایی سطح 4 :
در نارسایی قلبی سطح 4 فرد حتی در زمان استراحت نیز علائم نارسایی را دارد. در این مرحله تنها راه درمانی پیوند قلب است.
درمان بیماری نارسایی قلبی
خوشبختانه در روش های بسیار زیادی برای کنترل و درمان نارسایی قلبی وجود دارد. که شامل استفاده از دارو درمانی ، روش های جراحی و رژیم غذایی میباشد که در ادامه به برسی آنها میپردازیم..
درمان های دارویی
درمان های دارویی اصلی ترین بخش درمان نارسایی قلبی است. این دارو ها باعث بهبود گردش خون، کاهش ادم اندام ها، افزایش قدرت انقباضی و … میشوند. مهمترین ترین داروهای که در نارسایی قلبی شامل لوزارتان پروپرانول ، متورال ، دیگوگسین ،هیدروکلرتیازید ، فروزماید و نیتروکانتین است. در ادامه به برسی مختصر عوارض جانبی و علت استفاده از این دارو ها توضیح داده میشود.
دارو لوزارتان
لوزارتان یکی از پرکاربرد ترین دارو ها در کنترل فشار خون و نارسایی قلبی است. اگر بخواهیم به زبان ساده بگوییم این دارو باعث گشاد شدن عروق میشود و این کار باعث تسهیل خروج خون از قلب و کاهش بار کاری قلب میشود. از عوارض جانبی لوزارتان میتوان به سرفه های خشک، افت فشار خون و افزایش پتاسیم خون اشاره کرد.
پروپرانول
پروپرانول باعث کاهش ضربان قلب میشود. این دارو هم به عنوان یک دارو ضد فشار خون و هم به عنوان یک درو در مبحث استرس استفاده میشود. مصرف آن در افراد دیابتی باید با احتیاط باشد.(باعث افزایش قند خون میشود). پروپرانول در بیماران قلبی با ضربان قلبی بالا میتواند یکی از درمان های انتخابی باشد.
متورال
متورال که با نام متوپرولول نیز شناخته میشود یکی از دارو های هم خانواده پروپرانول است ولی در درمان بیماری ها قلب نظیر نارسایی قلب و آریتمی های قلبی بیشتر از پروپرانولول استفاده میشود. همچنین این دارو از بروز مجدد سکته قلبی در بیمارانی که قبلا سابقه آن را داشته اند پیشگیری میکند.
دیگوکسین
دیگوکسین یکی از دارو های اصلی در نارسایی قلبی است. این دارو باعث افزایش قدرت انقباضی قلب و تا حدودی کاهش ضربان قلب میشود. دیگوکسین بسیار موثر است ولی احتیاط های فراوانی دارد دوز((مقدار مصرف)) دارو باید به دقت تنظیم شود. دوز درمانی دیگوگسین با دوز سمی آن نزدیک به هم هستند. معمولا باید مصرف آن یک یا دو روز در هفته متوقف شود. از عوارض شایع این دارو که در صورت مشاهده باید مصرف دارو را قطع کرد شامل موارد زیر میباشد:
- دیدن هاله های سبز رنگ دور نور لامپ ها
- حالت تهوع و استفرغ
- بی اشتهایی
- تپش قلب
در صورت مشاهده هر کدام از موارد فوق سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.
هیدرو کلرتیازید
دارو هیدرو کلرتیازید باعث افزایش دفع ادرار میشود و از این طریق باعث بهبود ادم دست و پا ها ، ناشی از نارسایی قلبی میشود. این دارو معمولا به صورت ترکیبی با سایر دارو ها از جمله لوزارتان وجود دارد و به لوزارتان اچ معروف است. مهمترین عوارض هیدروکلرتیازید شامل دل درد ، کاهش پتاسیم خون و تکرر ادرار است. مصرف این دارو در بیماران مبتلا به نقرس ممنوع میباشد.
فروزماید
فوروزماید نیز همانند هیدروکلرتیازید در درمان ادم کاربرد دارد. فروزماید دارای عوارضی ازجمله: تهوع ، استفراغ ، خشکی دهان، وزوز گوش، بثورات پوستی میباشد. مصرف این دارو در افراد دیابتی باید با احتیاط مصرف شود.
روش های جراحی
از انواع مختلف جراحی میتوان برای درمانی نارسایی قلبی از جمله جراحی قلب باز، پیوند قلب ، CABG، و آنژیوپلاستی. همچنین استفاده از وسایل کمکی مانند پیسمیکر(باتری قلب) نیز میتواند جزو. جراحی های قلبی به شمار رود. جراحی برخی از اوقات تنها روش ناگریز در درمان نارسایی قلبی است.
در روش های جراحی قلب از بیهوشی عمومی استفاده میشود. خوشبختانه قلب بر خلاف ارگان های حیاتی دیگر راه های فراوانی برای بازگشت به زندگی دارد. در ادامه در سایت بیمار سلامت به برسی جداگانه هر روش میپردازیم.
آنژیوپلاستی
روش آنژیوپلاستی هم میتواند جهت درمان نارسایی قلبی استفاده شود و هم جهت تشخیص ناحیه ای از عروق که دچار انسداد است. در این روش از مسیر عروق اصلی پا ها و یا دست ها یک وسیله لوله مانند به داخل عروق و تا نزدیکی قلب فرستاده میشود. به وسیله این دستگاه میتوان ناحیه دچار انسداد را شناسایی کرد و در صورت امکان انسداد را برطرف نمود. این روش برای بازگرداندن جریان خون به قلب بسیار موثر است و در ساعت اولیه سکته های قلبی میتواند مانع از نارسایی قلبی شود.
پیس میکر
در روش پیس میکر که در زبان عامیانه به باتری قلب معروف است وسیله ای به نام پیس میکر زیر پوست و معمولا در ناحیه فوقانی و سمت چپ سینه قرار میدهند. این وسیله میتواند باعث تحریک قلب و ایجاد ضربان شود. این روش نیز یکی از روش های درمانی پرکاربرد برای درمان نارسایی قلبی است و به علت سهولت انجام آن بسیار پرکابرد است. شایع ترین عورض جانبی پیس میکر عفونت است.
پیوند قلب
پیوند قلبی در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی حاد و سطح 4 استفاده میشود. در این بیماران پیوند قلب تنها راه درمانی است. بعد از پیوند قلب فرد همچنان قادر به انجام فعالیت های سنگین و ناگهانی نیست اما میتواند یک زندگی نرمال را تجربه کند. لازم به ذکر است پیوند قلب فقط در درمان بیماران مبتلا به نارسایی های شدید انجام میشود.
پیشگیری از نارسایی قلبی
در مبحث پیشگیری از نارسای قلبی، تغذیه و اصلاح سبک زندگی از اصلی ترین گزینه های درمانی میباشند. رعایت این نکات افزایش طول عمر این بیماران و کاهش نیاز آنها به سایر درمان ها را تضمین میکند. در این قسمت در مورد رژیم غذایی بیماران قلبی و اصلاح بیماری های زمینه ایی میپردازیم.
رژیم غذایی مناسب در بیماران قلبی
بیماران مبتلا به نارسایی قلبی ( یا همان HF ) باید در رژیم غذایی خود مصرف نمک را محدود کنند حد اکثر مقدار نمک در این رژیم غذایی این افراد2 تا 3 گرم در روز است. وعده های غذایی باید به 6 الی 8 وعده سبک تقسیم شود. تقسیم وعده های غذایی باعث کاهش نیاز خون رسانی دستگاه گوارش و در نتیجه کاهش کار قلب برای تامین نیاز های دستگاه گوارش میشود. همچنین در بیمارانی با نارسایی های حاد ، باید مصرف مایعات نیز محدود شود ولی در نارسایی های خفیف منع مصرف مایعات وجود ندارد. در بیمارانی که اضافه وزن دارند باید کنترل وزن صورت گیرد. رژیم غذایی کم چرب به تمامی افرادی مبتلا به HF توصیه میشود.
اصلاح سبک زندگی
تغییر سبک زندگی شاید در درمان قطعی بیماری نارسایی قلبی موثر نباشد اما قطعا در کنترل آن نقش مهمی دارد . در تمامی افرادی با نارسای قلبی فعالیت بدنی باید در حدی باشد که به ادم پاها ختم نشود. در صورت تورم در پاها در شب و برطرف نشدن آن تا صبح روز بعد یعنی زنگ خطر برای این بیماران و اگر این روند برا چند روز طول بکشد حتما کار این افراد به بستری شدن در بیمارستان میکشد. لازم به ذکر است از بالا آوردن پاها در زمان تورم خود داری شود. این حالت باعث بازگشت سریع تر خون به قلب میشود و باعث تشدید علائم نارسایی قلبی میشود. از ایستادن طولانی مدت ، مصرف سیگار و قرار گرفتن در معرض سرما یا گرمای شدید به شدت خود داری کنید. کنترل بیماری های زمینه ایی مخصوصا دیابت مهمترین راه پیشگیری از بیماری های است.
حرف آخر:
در این مطلب سعی شد بیماری نارسایی قلبی به زبان ساده و بدون بزرگ نمایی و یا بی اهمیت جلوه دادن آن توضیح داده شود. در صورت داشتن هرگونه سوالی در خصوص هرگونه سوال در مورد هر بیماری و یا دارویی میتوانید در قسمت کامت ها از سایت بیمار سلامت بپرسید.
گردآوری شده توسط گروه تحقیقاتی هیرو
ناشر سایت بیمارسلامت
سلامت خدمت بیمارسلامت عزیز …
ببخشید من یه مقدار فشار خون دارم میتونه باعث نارسایی قلبی بشه … ؟؟؟