در این مقاله به برسی موارد زیر میپردازیم:
علائم ، انواع ، علت ، درمان ، پیشگیری و تشخیص سرطان مثانه میپردازیم.
پیش گفتار
سرطان مثانه شایع ترین سرطان دستگاه ادراری است. این سرطان در مردان 3 برابر زنان مشاهده میشود. شایع ترین علت این بیماری را استعمال دخانیات میدانند. قطعی ترین تغییری که در سرطان مثانه مشاهده میشود حذف کامل کروموزوم شماره 9 است. خوشبختانه این سرطان نسبت به سایر انواع سرطان ها نسبتا پیش آگاهی بهتری دارد. یعنی زود تر تشخیص داده میشود. قسمت تحتانی مثانه( تریگون) را بیشتر درگیر میکند.
اولین و شایع ترین علامت این بیماری خونریزی ادراری است که معمولا بدون درد میباشد و در هر دو جنس مرد و زن مشاهده میشود. شایع ترین عارضه این سرطان عفونت و سوزش ادراری است.
احتمال متاستاز ( سرایت به سایر اعضای بدن) در این سرطان شایع نیست. سلول های سرطانی در سرطان مثانه معمولا به درمان مقاومت میکنند. اما خوشبختانه روش های زیادی برای از درمان آن ها وجود دارد.
استفاده از سونوگرافی، انجام آزمایش ادرار و انجام رادیو گرافی و نمونه برداری میتواند برای تشخیص این بیماری مورد استفاده قرارگیرد.
علائم سرطان مثانه
شایع ترین علامت این سرطان وجود خون در ادرار بدون وجود درد است. اما به طور کلی علائم زیر در این بیماری مشاهده میشود:
- احتباس ادرار
- تکرر ادرار
- سوزش ادرار
- درد منتشره به پشت( در صورت گسترش و متاستاز مشاهده میشود)
- ادرار کف آلود و بد بو ( علامت عفونت ادراری است)
در صورت داشتن هر کدام از نشانه های فوق مخصوصا مشاهده خون در ادرار سریعا به پزشک ( ترجیحا پزشک اورولوژی) مراجعه کنید. تا شما را از نظر وجود سرطان، عفونت و یا سایر بیماری های ادراری برسی کند.
علائم سرطان مثانه معمولا به خود مثانه محدود میشود مگر آنکه به سایر اندام ها گسترش پیداکنند. در صورت گسترش معمولا به اندام های حفره شکم و لگن از جمله، پروستات، رحم و کیسه های اسپرم و … انتقال میابد. و علائمی مانند درد پشت، پاها( درگیری رحم و تخمدان) و بیضه ها را به دنبال خواهد داشت. خوشبختانه گسترش این بیماری چندان زیاد نیست و محدود به خود مثانه میشود. تشخیص انوع سرطان مثانه میتواند بر علائم و درمان آن موثر باشد
انواع سرطان مثانه
این بیماری بسته به ناحیه درگیر در مثانه به سه نوع تقسیم میشود:
- کارسینوم سلول های انتقالی: شایع ترین نوع آن است و درونی ترین لایه پوشش دستگاه ادراری و داخل مثانه را درگیر می کند. این سلول های پوششی هنگام پر شدن مثانه منقبض می شود تا مثانه خالی شود. این نوع از سرطان مثانه معمولا در قسمت تحتانی مثانه( تریگون) را درگیر میکند و میتواند باعث اختلال در تخلیه مثانه شود.
- کاسینوم سلول های سنگفرشی : کارسینوم سلول سنگفرشی به علت تحریک مزمن مثانه، ایجاد می شود. عفونت های ادراری درمان نشده یکی از علل آن است. نوعی انگل به نام شیستوزوما که به تب حلزون نیز معروف است در برخی مناطق جهان از علل اصلی سرطان سلول های پوششی مثانه است. این انگل از طریق حلزون و مواد دفعی آن و از راه غذا وارد بدن انسان میشود. این انگل همچنین میتواند علاوه بر سرطان مثانه در ایجاد سیروز کبدی نیز نقش داشته باشد.
- آدنوکارسینوما : آدنوکارسینوما در غده ترشح مخاط در مثانه تشکیل می شود.
اگر سرطان به خود مثانه و سلول های داخلی آن محدود باشد به آن کارسینوم مثانه اولیه و غیر مهاجم میگوید که شایع ترین شکل آن است. اگر سلول های سرطانی از بافت عضلانی خود مثانه فراتر روند به آن کارسینوم ثانویه میگویند. اگرچه کارسینوم ثانویه توانایی گسترش به سایر بافت های بدن را دارد ولی از شیوع پایین تری برخوردار میباشد. شایع ترین نوع سرطان مثانه کارسینوم سلول های انتقالی بدون گسترش به سایر بافت های بدن است.
تشخیص سرطان مثانه
تشخیص سرطان مثانه و وسعت آن میتواند با استفاده از سونوگرافی، CT scan،MRI و سیستوگرافی و نیز نمونه برداری از بافت مثانه انجام شود.
- آزمایش ادرار: هر روز مقداری از بافت های پوششی مثانه شما از بین میرود و از طریق ادرار از بدن دفع میشود. با انجام یک آزمایش ادرار و برسی شکل ظاهری و خواص این سلول های دفع شده میتوان به تشخیص سرطان مثانه کمک کرد.
- سیستوسکوپی: برای انجام سیستوسکوپی، پزشک یک لوله کوچک و باریک (سیستوسکوپ) را از طریق مجرای ادرار شما وارد می کند.( شبیه تعبیه سوند) سیستوسکوپ دارای عدسی است که به پزشک اجازه می دهد تا داخل مجرای ادرار و مثانه شما را ببیند تا این ساختارها را برای علائم بیماری بررسی کند. سیستوسکوپی را می توان در مطب پزشک یا در بیمارستان انجام داد. این روش دقیق ترین روش تشخیص سرطان مثانه است .در این روش پزشک شما حتی قادر به نمونه برداری از بافت مثانه نیز هست.
- روش های تصویر برداری: در این روش ممکن است که از یک ماده مخصوص ( ماده کنتراست) به داخل ورید های شما تزریق شود.(یا خورانده شود) پس از اینکه این ماده به عروق مثانه شما رسید و یا از طریق ادرار وارد مثانه شد از آن عکس میگیرند. این روش معمولا با CTscanانجام میشود. از این روش حتی میتوان برای برسی سرایت سرطان مثانه به سایر ارگان ها نیز استفاده کرد.
پس از تشخیص قطعی و نوع و وسعت کاسینوم میتوان درمانی متناسب با آن را مشخص کرد.
درمان سرطان مثانه
درمان این بیماری بستگی به شدت و نوع آن دارد ولی به طور کلی شامل دارو درمانی، جراحی و رادیو تراپی است.
- دارو درمانی
شیمی درمان و استفاده از BCG در این گروه درمانی قرار میشگیرد. شیمی درمانی میتواند به صورت سیستماتیک یعی از طریق تزریق دارو داخل خون انجام شود و یا از طریق سوند به داخل مثانه وارد شود. یکی دیگر از دارو هایی که در سرطان مثانه از آن استفاده میشود واکسن کزاز یا همان BCG است. این دارو برای درمان عفونت های مثانه و همچنین سرطان مثانه استفاده میشود. - رادیو تراپی:
استفاده از رادیو تراپی یا همان پرتو درمانی معمولا برای انواعی از کانسر مثانه که به سایر قسمت های بدن منتشر شده است استفاده میشود. رادیوتراپی معمولا با شیمی درمانی انجام میشود. - جراحی
انواع جراحی ها برای درمان سرطان مثانه ( کانسر مثانه ) استفاده میشود. که شامل برداشتن توده سرطانی با استفاده از دستگاه سیستوسکوپ و یا برداشتن کامل مثانه است
(در صورت تمایل به مطالعه بیشتر ، روی درمان سرطان مثانه کلیک کنید)
پیشگیری از سرطان مثانه
از آن جایی که اصلی ترین علت ابتلا به این نوع سرطان مصرف دخانیات است ، مهمترین راه پیشگیری از کانسر مثانه ترک سیگار میباشد. سایر عواملی که در خصوص پیشگیری از این بیماری مطرح هستند شامل:
اصلاح عفونت ادراری:
عفونت ادراری مزمن که با علائمی نظیر تب خفیف، سوزش ادراری و ادرار کف آلود و بد بو مشخص میشود یکی از علت های ابتلا به سرطان مثانه میباشد و درمان عفونت ادراری میتواند در پیشگیری از کانسر مثانه موثر باشد.
درمان شسیتوزوما:
شیستوزوما نوعی انگل است که میتواند باعث بروز سرطان های ادراری و نیز نارسایی و سیروز کبدی شود. خوشبختانه این انگل در کشور ما شایع نیست.
عدم تماس با برخی مواد شیمیایی:
کارکردن زیاد با موادی نظیر رنگ ها، جوهر، لاستیک و چرم و نیز مصرف زیاد قهوه با سرطان مثانه در ارتباط است. لذا دوری از این مواد میتواند در پیشگیری از پیشگیری از این بیماری موثر باشد.
.
.
پایان
.
.
با تشکر از گروه هیرو
گردآوری شده در سایت بیمار سلامت
