سلکوکسیب یا همان سلکسیب یکی از انواع دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی ( NSAIDs )است. این دارو را میتوان به عنوان یک مسکن ، ضد تب و ضد التهاب استفاده کرد. اما استفاده از آن به عنوان یک مسکن رایج تر است.
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی موارد مصرف ، نحوه مصرف ، موارد منع مصرف ، تداخلات دارویی و عوارض سلکوکسیب میپردازیم. ( و در انتهایی به مقایسه بین این دارو و سایر دارو های مسکن میپردازیم )
موارد مصرف
سلکوکسیب یا همان سلکسیب معمولا به صورت کپسول های 100 و 200 میلی گرمی و برای کاهش درد های متوسط و خفیف استفاده میشود. ولی میتوان آن را به عنوان یک ضد تب و یک ضد التهاب نیز استفاده کرد. همچنین سلکسیب میتوان در بیماران مبتلا به پولیپ کولون موجب کاهش تعداد و اندازه پولیپ ها شود. سلکوکسیب یکی از داروهای انتخابی در درمان بیماران مبتلا به آرتریت رماتوئید و استئوآرتریت است.
موارد منع مصرف
- نارسایی شدید کبدی
- بیماران قلبی
- زنان باردار ( مخصوصا در سه ماهه دوم بارداری )
- دوران شیر دهی
- فشار خون بالا
- کم خونی شدید
بر خلاف سایر دارو های دسته NSAIDs نظیر آسپرین ، ایبوپروفن و … سلکوکسیب دارای عوارض گوارشی محدود میباشد. ولی عوارض قلبی و عروقی آن نسبت به بسیاری از داروهای هم خانواده اش بیشتر میباشد.
نحوه مصرف
اگر هدف درمانی با سلکوکسیب کاهش درد باشد ، میتوان از کپسول های 100 و یا 200 میلی گرمی آن دو بار در روز استفاده کرد. ( صبح و شب)
اگر هدف درمانی کاهش پولیپ های روده ای باشد میتوان 400 میلی گرم سلکوکسیب ( دو عدد کپسول 200 میلی گرمی ) دارو را دو بار در روز استفاده کرد. ( صبح و شب )
نکته
این دارو با معده خالی بهتر جذب میشود و غذا های پرچرب میتوانند جذب سلکوکسیب ( سلکسیب ) را کاهش دهد. همچنین مصرف این دارو همراه غذا میتواند باعث افزایش عوارض قلبی عروقی آن شود. اما در صورت بروز علائمی مانند اسهال و استفراغ بهتر است دارو همراه با غذا مصرف شود.
تداخلات دارویی
به طور کلی سلکوکسیب میتواند باعث افزایش و یا کاهش اثر داروهای زیر شود و با آنها تداخلات دارویی دارد:
- فلوکونازول ( داروی ضد قارچ )
- کاپتوپریل
- سایر دارو های NSAIDs نظیر آسپرین و ناپروکسن
- سیتالوپرام
- سرترالین
عوارض سلکوکسیب
سلکسیب جز داروهای اصلاح شده و نسل جدید از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی است که در صورت مصرف کوتاه مدت عوارض چندانی ندارد. شایع ترین عوارض سلکوکسیب ( سلکسیب ) شامل سوزش سر دل ، اسهال و استفراغ است.( در صورت ظهور این علائم میتوان دارو را همراه با غذا مصرف کرد. ) در برخی از افراد مصرف سلکسیب میتواند باعث سردرد شود که در این صورت مصرف زیاد آب همراه با دارو میتواند در تخفیف این عارضه موثر باشد.
به طور کلی اگر سلکوکسیب به صورت مداوم و طولانی مدت استفاده شود میتواند عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
- افزایش خطر سکته های قلبی
- ترومبو آمبولی
- نارسایی قلبی
- افزایش خطر سکته های مغزی
- افزایش فشار خون
یکی از مهمترین مزیت های سلکوکسیب ( سلکسیب ) نسبت به سایر دارو های هم خانواده اش نظیر ناپروکسن ، عوارض گوارشی کمتر است. این ویژگی باعث میشود تا این دارو برای استفاده در بیماران داری زخم های گوارشی گزینه بهتری نسبت به سایر هم خانواده هایش باشد. اما سلکوکسیب داری عوارض قلبی عروقی بیشتری نسبت به سایر داروهای مشابه است و بهتر است در بیماران مسن تجویز نشود. در ادامه به مقایسه معایب و مزایای سلکسیب نسبت به سایر داروهای هم خانواده اش میپردازیم.
معایب و مزایا
یکی از بزرگترین معایب داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی ( NSAIDs ) تحلیل لایه مخاطی معده و مستعد کردن فرد برای ابتلا به زخم های گوارشی است. این عارضه ( تحلیل لایه مخاطی ) در سلکوکسیب اصلاح شده است و حتی در برخی موارد میتوان آنرا در افرادی با سابقه زخم های گوارشی مصرف کرد. و این موضوع مهمترین مزیت این دارو میباشد.
مهمترین معایب سلکوکسیب ( سلکسیب ) فزایش خطرات قلبی و عروقی آن است. بیشتر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی نظیر دیکلوفناک میتواند باعث افزایش خطر ابتلا به انواع سکته ها شود و سلکسیب نیز از این موضوع مستثنا نیست. برای کاهش خطرات قلبی عروقی ، بهتر است این دارو با معده خالی مصرف شود.
مقایسه سلکوکسیب با سایر داروها
در این قسمت قصد مقایسه داروهای مورد استفاده برای تسکین درد نظیر ، ناپروکسن ، دیکلوفناک ، گاباپنتین و استامینوفن با سلکوکسیب ( سلکسیب ) بپردازیم.
سلکسیب و ناپروکسن
هر دو دارو از یک خانواده دارویی ( NSAIDs ) هستند. اما ناپروکسن در مقایسه با سلکوکسیب ( سلکسیب ) از عوارض قلبی و عروقی کمتری برخوردار است. ناپروکسن از لحاظ تئوری یکی از ایمنی ترین داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی در بیماران مسن و افراد دارای مشکلات قلبی عروقی است. اما سلکوکسیب نسبت به بسیار از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی از جمله ناپروکسن عوارض قلبی عروقی بیشتری دارد. و گزینه مناسبی برا استفاده در بیماران مسن و داری مشکلات قلبی عروقی نیست. در عوض سلوکسیب بر خلاف ناپروکسن و سایر داروهای هم خانواده اش اثرات بسیار کمتری روی لایه های مخاطی دستگاه گوارش دارد. ( سلکسیب یکی از بهترین گزینه ها برای استفاده در بیمارنی با مشکلات گوارشی است. ولی ناپروکسن گزینه خوبی برای افرادی با بیماری های قلبی به شمار میرود.)
مقایسه سلکوکسیب با دیکلوفناک
دیکلوفناک و سلکسیب نیز از یک خانواده میباشند. دیکلوفناک بر خلاف بیشتر داروهای هم خانواده اش خاصیت رخوت زایی و خواب آوری چندانی ندارد. و لذا وابستگی جسمی کمتری ایجاد میکند. اما بر خلاف سلکوکسیب ، دیکلوفناک میتواند باعث تحلیل لایه ها مخاطی دستگاه گوارش شود. ( دیکلوفناک به هیچ عنوان گزینه مناسبی برای درمان بیمارانی با سابقه زخم های گوارشی نیست.) همچنین دیکلوفناک مانند سلکوسیب میتواند عوارض قلبی عروقی نیز در پی داشته باشد.( دیکلوفناک یک مسکن قوی با شروع اثر سریع است اما به علت برخی عوارض آنرا به عنوان آخرین گزینه های درمانی استفاده میکنند. آمپول دیکلوفناک را میتوان حتی برای کاهش درد های شدید نیز استفاده کرد.)
مقایسه گاباپنتین با سلکوکسیب
گاباپنتین در واقع یک داروی ضد تشنج میباشد اما به عنوان یک مسکن برای تخفیف درد های عصبی ناشی از نروپاتی های دیابتی یا دردهایی با منشاء سیاتیک نیز استفاده میشود. اما سلکوکسیب ( سلکسیب ) گزینه مناسبی برای تسکین درد های ناشی از درگیری اعصاب محیطی و مرکزی نیست.
مقایسه استامینوفن و سلکوکسیب
استامینوفن میتواند بسیاری از ویژگی های سلکوکسیب ( سلکسیب ) را دارا باشد. اما برای کاهش تب استامینوفن داروی انتخابی است. همچنین استامینوفن را میتواند در بارداری با احتیاط و در صورت لزوم استفاده کرد. اما سلکسیب در دوران بارداری و مخصوصا در سه ماهه دوم منع مصرف دارد. همچنین سلکوکسیب میتواند طول اثر بیشتری نسبت به استامینوفن دارد. برخلاف سلکوکسیب ، استامینوفن نیز میتواند باعث تحلیل لایه مخاطی دستگاه گوارش شود.( مصرف استامینوفن در بیمارانی با سابقه زخم های گوارشی باید با احتیاط مصرف شود.)
حرف آخر
تجویز هر دارو باید با در نظر گرفتن وضعیت بالینی بیمار و در نظر گرفتن فواید در کنار عوارض آن صورت گیرد. لذا مصرف خودسرانه دارو و یا تجویز دارو بدون معاینه بالینی بیمار میتواند خطرناک باشد و اکیدا ممنوع است.
.
گردآوری شده در سایت بیمارسلامت
با تشکر از گروه تحقیقاتی و مطالعاتی هیرو
