یکی از پرکاربرد ترین دارو های ضد فشار خون است. کاپتوپریل را همچنین در نارسایی های قلبی حاد و مزمن و برای کاهش بار کاری قلب تجویز میکنند. این دارو تاثیر خود را بر روی عروق اعمال میکند و بر خلاف دیگر دارو های ضد فشار از جمله متورال، پروپرانولول ، تاثیری بر روی خود قلب ندارد. کاپتوپریل را معمولا به عنوان خط اول درمان فشار خون های مزمن و یا اورژانسی تجویز میکنند. این دارو معمولا به تنهایی تجویز میشوند ولی گاهی برای تاثیر بهتر آنها لازم است با یک داروی دیورتیک مانند هیدروکلرتیازید تجویز شوند. این دارو و سایر دارو های هم خانواده اش( از جمله انالاپریل) ممکن است باعث ایجاد سرفه های خشک و مداوم شود. که در صورت مشاهده باید مصرف دارو قطع شود.( مهمترین هشدار دارویی کاپتوپریل سرفه های مقاوم و خشک است که در صورت مشاهده مصرف دارو باید متوقف گردد.)
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی کامل موارد صرف، عوارض ، موارد منع مصرف و نحوه مصرف کاپتوپریل میپردازیم.
موارد مصرف
این دارو یکی از دارو های مهم در کنترل فشار خون به حساب میاید. این دارو همچنین در نارسایی قلبی حاد و مزمن نیز به عنوان درمان کمکی تجویز میشود. کاپتوپریل یکی از دارو های دسته ACE است و از طریق گشاد کردن عروق و جلوگیری از انقباض آن ها باعث کاهش فشار خون میشود. کاپتوپریل هم میتواند باعث گشادی شریان ها و هم ورید ها شود. از این رو میتواند در کاهش بار کاری قلب( پره لود و افتر لود) و کمک به کنترل نارسایی قلبی موثر باشد. از طرفی برخلاف دارو هایی مانند متورال، پروپرانول، آملودیپین و … کاپتوپریل تاثیری بر روی انقباض عضله قلب ندارد. از این رو این دارو را میتوان در هیپرتانسیون ( فشارخون بالا )همراه با برادی کاردی( ضربان قلبی پایین) و نارسایی قلبی نیز مصرف کرد.
موارد منع مصرف کاپتوپریل
- در دوران بارداری و شیر دهی
- نارسایی کلیوی
- نارسایی غده فوق کلیه
- حساسیت به دارو های دسته مهار کننده های ACE
این دارو در دوران بارداری منع مصرف کامل دارد. زیرا میتواند باعث ایجاد اختلال در تکامل و شکل گیری کلیه ها در دوران جنینی شود. کاپتوپریل در بیماری های کلیوی منع مصرف دارد و میتواند دفع پروتئین از طریق کلیه ها را تشدید کند. همچنین این دارو میتواند باعث احتباس پتاسیم در بدن شود لذا مصرف آن در نارسایی کلیه مزمن و حاد ، میتوان خطرناک باشد. کاپتوپریل را نباید در نارسایی های غده فوق کلیه مصرف نمود زیرا میتواند باعث تشدید احتباس پتاسیم گردد. در بیماری های تنفسی نظیر آسم بهتر است به جای کاپتوپریل از سایر دارو های مشابه آن نظیر لوزارتان استفاده کرد. در صورت حساسیت به سایر دارو های مهار کننده ACE مانند انالاپریل ، از کاپتوپریل نیز نباید استفاده شود.
تداخلات دارویی
به طور کلی این دارو را نباید با دارو های زیر مصرف کرد:
- تریامترن( میتواند باعث تشدید احتباس پتاسیم شود)
- آسپرین ( میتواند اثر کاپتوپریل را کاهش دهد و همچنین عوارض کلیوی آنرا افزایش میدهد.)
- آلداکتون و آمیلوراید( این دارو نیز مانند تریامیترن باعث احتباس پتاسیم میشوند.)
- سایر دارو های ضد فشار خون
- ایبوپروفن
دارو هایی مانند آسپرین، دیکلوفناک، ناپروکسن، پیروکسیکام و … میتوانند باعث افزایش عوارض کلیوی کاپتوپریل شوند. لذا نباید به صورت طولانی مدت با هم مصرف شوند.
نحوه مصرف
این دارو برای درمان فشار خون معمولا با دوز 25 میلی گرم و سه بار در روز تجویز میشود. اما در ناسایی قلبی آنرا با دوز یک چهارم الی یک دوم قرص کاپتوپریل 25 و به صورت سه بار در روز تجویز میشود. در فشار خون های اورژانسی برای کاهش سریع فشار خون معمولا از قرص کاپتوپریل 25 به صورت زیر زبانی استفاده میشود. حداکثر دوز خوراکی این دارو نباید از 450 میلی گرم در 24 ساعت فراتر رود زیرا میتواند باعث مسمومیت شود.
عوارض جانبی کاپتوپریل
مهمترین عارضه این دارو که در صورت مشاهده باید مصرف آن قطع شود ، سرفه های خشک و مقاوم میباشد ولی به طور کلی عوارض جانبی کاپتوپریل شامل موارد زیر است:
- کاهش احساس چشایی
- سردرد و سرگیجه
- خشکی دهان
- حالت تهوع
- یبوست
- کاهش گلبول های سفید
- خارش پوست
- کهیر
- افزایش سطح پتاسیم
- کاهش سدیم خون
- پروتوئین اوری( دفع پروتئین از ادرار)
- ازوتمی( افزایش سطح اوره و اوریک اسید)
- ادم
- خارش گلو
- افت شدید فشارخون( ممکن است در دوز اول درمانی مشاهده شود.)
یکی از عوارض مهم و خطرناک کاپتوپریل افزایش سطح پتاسیم خون است که معمولا در مصرف طولانی مدت دارو و نیز در بیماران کلیوی بیشتر مشاهده میشود. تمامی افرادی که از دارو های نگهدانده پتاسیم نظیر لوزارتان و کاپتوپریل استفاده میکنند ، باید با علائم افزایش پتاسیم آشنا شوند. مهمترین علائم افزایش پتاسیم خون شامل موارد زیر است:
- تغییرات واضح در نوار قلب
- افت فشار خون
- ضربان قلبی کند و نامنظم
- کاهش سطح هوشیاری
- اسهال
- بی حالی و بی رمقی
به علت تغییر در سطح الکترولیت هایی مانند پتاسیم و سدیم و نیز خطر کاهش گلبول های سفید و پانسیتوپنی ، افرادی که تحت درمان با کاپتوپریل هستند باید نسبت به اهمیت انجام آزمایشات دوره ای آگاه شوند.
مقایسه کاپتوپریل و سایر دارو های ضد هیپرتانسیون
هشدار :مطالعه این قسمت فقط برای افراد دانش آموخته در ساخه های علوم پزشکی میباشد و میتواند باعث سردرگمی افراد عادی شود.
کاپتوپریل یکی از دارو های دسته مهارکننده ACE میباشد. این دارو تا حدود اثرات مشابه آنتاگونیست های گیرنده آنژیوتانسیون II مانند لوزارتان ، والسارتان و … است.
کاپتوپریل و لوزارتان
لوزارتان و سایر دارو های مشابه آن مانند والسارتان و ایربسارتان باعث تحرک لارنژیت و القای سرفه نمیشوند. این دارو را میتواند در موارد حساسیت به کاپتوپریل جایگزین آن کرد. ولی برخلاف کاپتوپریل نمیتوان لوزارتان را در درمان فشار خون های اورژانسی تجویز کرد زیرا شروع اثر طولانی دارند.
متورال و کاپتپریل
این دو دارو دارای مکانیسم اثر کاملا متفاوت هستند. متورال یک بتا بلاکر اختصاصی است. متورال و سایر دارو های هم خانواده آن نظیر پروپرانول معمولا برای درمان فشار خون های ناشی از استرس مناسب است. از متورال همچنین میتوان در درمان هیپرتانسیون های همراه با تاکی کاردی استفاده کرد و در واقع درمان اختصاصی آن به شمار میرود. بر خلاف متورال، کاپتوپریل میتواند به عنوان درمان های منفرد برای هیپرتانسیون استفاده کرد و معمولا نیازی به ترکیب با سایر دارو ها ندارد. کاپتوپریل برای درمان هیپرتانسیون هایی که علت آنها انقباض عروق است گزینه خوبی به شمار میرود و تاثری بر روی ریتم قلب و قدرت انقباضی قلب نخواهد داشت. در نارسایی های قلبی، بیماران دیابتی و بیماران تنفسی نمیتوان از بتابلاکر هایی نظیر متورال و پروپرانول استفاده کرد. اما کاپتوپریل را میتوان در این بیماران استفاده نمود.
مقایسه آملودیپین و کاپتوپریل
آملودیپین یک کلسیم بلاکر است که از طریق کاهش قدرت انقباضی قلب و تا حدودی کاهش تون دیواره عروق اثر خود را اعمال میکند. این دارو نیز میتواند برای هیپرتانسیون های ناشی از استرس مفید باشد. کلسیم بلاکر هایی مانند آملودیپین معمولا برای درمان فشار خون افراد مسن بهتر از سایر دسته های دارویی جواب میدهند. کاپتوپربل و دارو هایی مانند لوزارتان و والسارتان معمولا در افراد جوان بهتر اثر میگذارند. همچنین تحقیقات حاکی از آن است که دارو هایی مانند آملودیپین در سیاه پوست ها بهتر جواب میدهد اما مهار کننده های ACE در نژاد های سفید بهتر پاسخ میدهد.
پایان
