فنی توئین یا همان دیلانتین یکی از اصلی ترن دارو های ضد صرع است. این دارو همچنین برای تاکی آریتمی های قلبی نیز میتواند یکی از گزینه های درمانی باشد. از آمپول فنی توئین در درمان حملات مکرر تشنجی و نیز پیشگیری از شروع تشنج در افرادی با آسیب های مغزی استفاده میشود. مهمترین عوارض این دارو سردرد ، سرگیجه و مشکلات پوستی از جمله آکنه ، لکه های قهوه ای روی پوست و … است.
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی دقیق موارد مصرف ، منع مصرف ، تداخلات دارویی و عوارض فنی توئین و دارو های جایگزین آن میپردازیم:
موارد مصرف
فنی توئین یکی از اصلی ترین دارو ها در درمان انواع صرع بجز صرع ابسنس ( صرع کوچک ) است. این دارو را میتوان در تاکی آریتمی هایی قلبی ( به هم خوردن ریتم قلبی که با افزایش زبان بطنی قلب همراه باشد. ) نیز استفاده میشود. فنی توئین مهمترین دارو در پیشگیری از تشنج در بیمارانی با آسیب های مغزی مانند سکته مغزی و خونریزی مغزی است.
موارد منع مصرف
- اختلالات شدید کبدی
- نارسایی کلیه
- نارسایی قلبی
- فشار خون پایین ( در صورت استفاده از آمپول فنی توئین باید فشار خون کمتر از 10 نباشد. )
- لوپوس
- برادی کاردی ( ضربان قلبی کمتر از 60 )
- حساسیت مفرط
- بیماران مسن با مشکلات جسمی گوناگون
- بارداری و شیردهی
فنی توئین میتواند از جفت عبور کند لذا در دوران بارداری منع مصرف کامل دارد. این دارو میتواند در دوران باردار موجب اختلال در تکامل لوله های عصبی شود. از آنجا که فنیتوئین توانایی ترشح شدن در شیر مادر را نیز دارد از این رو در دوران شیردهی نیز منع مصرف دارد.
نحوه مصرف فنی توئین
نحوه مصرف دارو بستگی به نوع بیماری دارد. برای درمان صرع معمولا از قرص فنی توئین 100 سه بار در روز استفاده میشود. در درمان حملات تشنجی متوالی معمولا از آمپول فنی توئین دیلانتین ) به صورت تزریق داخل وریدی استفاده میشود. ( میزان مجاز تزریق آمپول فنیتوئین 10الی 25 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است. ) برای درمان تاکی کاردی های بطنی نیز از آمپول فنی توئین ( دیلانتین ) استفاده میشود.
عواض فنی توئین
این دارو میتواند بر روی سیستم های مختلف بدن تاثیر گزار باشد و عوارض مختلفی از عوارض پوستی و گوارشی گرفته تا کمبود ویتامین های مختلف را ایجاد کند. به طور کلی موارد زیر مهمترین عوارض فنیتوئین میباشند :
- سردرد و سرگیجه
- تلو تلو خورد هنگام راه رفتن
- تاری دید و دو بینی
- تهوع و استفراغ
- عوارض پوستی( آکنه ، لکه های قهوه ای روی صورت ، کهیر و خارش پوست )
- یرقان ( زردی )
- افت فشار خون
- پریکاردیت ( التهاب پرده پریکارد در اطراف قلب )
- التهاب کبد
- هیپر پلازی لثه ( افزایش غیر عادی حجم لثه ها که گاهی میتواند با خونریزی همراه باشد. )
- افزایش آنزیم های کبد
- لوپوس
- التهاب عروق
- آپوتل
- هیرسوتیسم ( پر مویی )
- حساسیت به نور ( جزو عوارض پوستی فنی توئین میباشد. )
- کم خونی
- کاهش تعداد پلاکت ها و گلبول های سفید
- کمبود فولیک اسید
- کمبود ویتامین دی
- کاهش تراکم استخوان ( در اثر مصرف طولانی مدت دارو ایجاد میشود.)
- سنگ صفرا
- سقط جنین
برای کنترل عوارض فنی توئین ، لازم است فردی که تحت درمان با این دارو میباشد نسبت به انجام آزمایشات دوره ایی برای برسی وضعیت کبدی و خونی اقدام نماید. افرادی که اختلالات کبدی و کلیوی دارند نباید از این دارو استفاده کنند. افرادی که تحت درمان با فنی توئین میباشند ممکن است به کمبود فولیک اسید و یا ویتامین دی مبتلا شوند.
در ادامه به برسی تداخلات دارویی و توصیه های پزشکی هنگام استفاده از فنیتوئین ( دیلانتین )میپردازیم.
تداخلات دارویی فنی توئین
تداخلات دارویی فنی توئین عمدتا به علت تاثیر این دارو بر روی آنزیم های کبدی و تغییر سرعت تصفیه دارو های مختلف میباشد.
به طور کلی فنیتوئین میتواند با دارو های زیر تداخل داشته باشد:
- آمینوفیلین
- کورتون ها ( مانند بتامتازون ، دگزامتازون ، هیدروکورتیزون و پردنیزولون )
- سیکلوسپرین
- دارو های ضد بارداری
- سیکلوفسفامید
- کوتوکونازول
- برخی آنتی بیوتیک ها ( مترونیدازول ، کلرامفنیکل ،کلاریترومایسین ، ازیترومایسین ،
- لاموتریژن
- لوودوپا ( فنی توئین میتواند باعث ازبین رفتن تاثیر مفید لوودوپا شود.)
- متادون
- ریفامپین
- متی راپون
- پنتوپرازول و امپرازول
- دیازپام ، اگزازپام ، کلونازپام و آلپرازولام
- سایمتیکون
- نمودیپین
- لوزارتان
- ازونیازید
- واکسن آنفولانزا ( این واکسن میتواند به طور موقت سبب کاهش اثر فنی توئین شود.)
- کاربامازپین
- رهاکین ( والپروات سدیم )
- آنتی اسید ها
- ضد افسردگی ها
- دارو های ضد قارچ نظیر فلوکونازول کتوکونازول
تداخلات دارویی فنی توئین میتواند باعث کاهش اثر این دارو و یا مسمومیت دارویی شوند.
مسمومیت دارویی
مسمومیت دارویی با فنی توئین میتواند علائم زیر را داشته باشد:
- دوبینی
- کاهش فشار خون
- لرزش بدن
- اختلال در تکلم
- اختلال در راه رفتن
- مشکلات تنفسی
- کاهش ضربان قلب
- کاهش سطح هوشیاری
در صورت مشاهده هر کدام از موارد فوق مصرف فنیتوئین باید متوقف شود و غلظت دارو در خون اندازه گیری شود. برای درمان مسمومیت دارویی با فنی توئین از اقدامات حمایتی مانند اصلاح فشار خون و ضربان قلب با دارو ، اصلاح دپرسیون تنفسی و در موارد شدید دیالیز انجام میشود.
توصیه های پزشکی
- در اوایل شروع درمان با فنیتوئین از انجام فعالیت هایی مانند رانندگی ، کار با دستگاه های پر خطر بپرهیزید
- از مصرف هم زمان مکمل ها کلسیم و فنی توئین ( دیلانتین )بپرهیزید. ( کلسیم باعث کاهش جذب دیلانتین میشود. )
- فنیتوئین میتواند باعث کاهش تاثیر دارو های ضد بارداری خوراکی شود لذا طی درمان با فنی توئین باید از سایر روش های پیشگیری از بارداری استفاده کرد.
- فنیتوئین میتواند باعث کمبود فولیک اسید و ویتامین دی شود لذا استفاده از غذا های غنی از فولیک اسید و یا ویتامین دی توصیه میشود.
- برای کاهش تحریکی دستگاه گوارش ، بهتر است فنی توئین را همراه با غذا مصرف کنید.
داروی جایگزین فنی توئین
در این قسمت میخواهیم به برسی دارو هایی بپردازیم که میتوانند در برخی شرایط جایگزین خوبی برای فنی توئین باشند. اما قبل از شروع این مبحث لازم به ذکر است که قطع مصرف فنیتوئین حتی با وجود داروی جایگزین میتواند باعث شروع حملات تشنجی شود. در این قسمت ما تنها قصد معرفی دارویی را داریم که میتوانند تاثیراتی مشابه فنی توئین داشته باشند و درمان خود سرانه به این دارو ها را توصیه نمیکنیم.
توپیرامات
توپیرامات یکی از دارو ها ضد صرع است که بیشتر در درمان صرع پارشیال استفاده میشود .این دارو را متیوان به عنوان یکی از داروهی موثر در درمان سردرد های ناشی از میگرن نیز استفاده کرد. برای درمان صرع پارشیال میتوان در صورت مقدور نبودن درمان با فنی توئین و یا کاربامازپین از توپیرامات به عنوان داروی جایگزین استفاده کرد.
کاربامازپین
کاربامازپین یکی از دارو های پرکاربرد و موثر در درمان صرع تونیک کلونیک و صرع پارشیال است. میتوان کاربامازپین را در بسیاری از موارد که امکان استفاده از فنی توئین وجود نداشته باشد به عنوان درمان جایگزین تجویز کرد. کاربامازپین همچنین در درمان درد های ناشی از ام اس و التهاب عصب سه قلو نیز استفاده کرد
منیزیم سولفات
منیزیم سولفات یکی از داروهای موثر و مجاز برای درمان تشنج در دوران بارداری است. میتوان منیزیم سولفات را به عنوان یک جایگزین موثر در درمان تشنج های ناشی از اکلامپسی استفاده کرد.
دیازپام
دیازپام را میتوان اصلی ترین و اولین گزینه درمانی برای تشنج های پشت سر هم و حاد معرفی کرد. این دارو میتواند در تشنج های حاد جایگزین مناسبی برای سایر دارو های ضد تشنج باشد.
کلونازپام اثراتی مشابه دیازپیام دارد و در درمان انواع تشنج و صرع میتواند موثر باشد. این دارو نسبت به فنی توئین خاصیت رخوت زایی بیشتری دارد که یکی از بزرگترین معایب آن میباشد.
.
.
.
پایان
.
.
.
گرد آوری شده توسط گروه مطالعاتی هیرو
ناشر سایت بیمار سلامت
