سکته مغزی گذرا ( TIA )یکی از انواع سکته مغزی ایسکمیک است که در اثر قطع یا کاهش شدید خونرسانی به مغز اتفاق می افتد. این حالت به عنوان حمله ایسکمی گذرا نیز شناخته میشود. آشنایی با TIA و علائم آن بسیار مهم است زیر معمولا خبر از یک سکته مغزی کامل را میدهد. در بسیار از موارد قبل از سکته اصلی فرد ممکن است سکته مغزی گذرا را تجربه کنند. ولی ممکن است چنان کوتاه و خفیف باشد که فرد متوجه آن نشود و یا اینکه اصلا به آن اهمیت ندهد.
سکته گذرا علت های بسیار دارد و بر اساس نوع ناحیه درگیر ممکن است علائم مختلفی نیز داشته باشد.
علائم سکته مغزی گذرا
علائم این بیماری میتواند بسیار وسیع باشد و یا تنها محدود به تغییراتی ناگهانی در بینایی و یا حفظ تعادل باشد. مهمترین علائم و نشانه های سکته مغزی گذرا شامل موارد زیر است:
- بی حسی ناگهانی در نیمی از بدن
- عدم توانایی در حفظ تعادل
- تیره شدن بینایی به صورت ناگهانی که ممکن است از چند ثانیه تا چند دقیقه ادامه یابد.
- از دست دان قدرت تکلم
- کاهش شنوایی یا گنگ شدن صدا های محیط
- از دست دادن توانایی در حرکت دادن نیم یا تمام بدن
- سردرد حمله ای
- سر گیجه
- سرد شدن ناگهانی نیم یا تمام بدن
- از دست دادن حس چشایی
سکته مغزی گذرا ( TIA ) یا همان حمله ایسکمی گذرا ممکن است علائم شدید تری داشته باشد. و کاملا شبیه سکته مغزی کامل باشد. سکته گذار در صورتی که شدید باشد میتواند نشانه های زیر را نیز به همراه داشته باشد که حاکی از یک سکته مغزی کامل غریب الوقوع است:
- از دست دادن توانایی خندیدن
- عدم توانایی در غنچه کردن لب ها
- عدم آگاهی به مکان و زمان
- از دست دادن توانایی استفاده از نیمی از بدن
- ناشنوایی و یا نابینایی
- افتادگی پلک
مهمترین تفاوت حمله ایسکمی گذرا ( یا همان سکته مغزی گذرا یا همان TIA. ) با سکته مغزی کامل در مدت زمان ایجاد ناتوانایی است. در حمله ایسکمی گذرا علائم ممکن است از چند ثانیه تا چند دقیقه ادامه یابد و پس از آن فرد کاملا سلامت خود را پیدا میکند. اما در سکته های کامل ، علائم سکته پابرجا میماند و حتی ممکن است رفته رفته بد تر شود. در صورت عدم درمان و رسیدگی سریع به سکته کامل فرد ممکن است دچار برخی ناتوانایی ها برای مدت طولانی یا حتی مادام العمر شود.
سکته مغزی گذرا ممکن است به صورت مکرر اتفاق افتد ولی فرد متوجه آن نشود. ممکن است حتی چند ماه قبل از سکته اصلی حملات گذرا اتفاق افتد و به فرد هشدار دهد. حمله ایسکمی گذرا( سکته مغزی گذرا. ) مهمترین علامت هشدار برای سکته مغزی اصلی است. آشنایی با علائم این مشکل میتواند جهت پیشگیری از بروز سکته کامل بسیار مفید باشد.
علت حملات ایسکمی گذرا چیست ؟
این مشکل در اثر گیر کردن یک لخته کوچک در عروق مغزی است که میتواند جریان خون مغز را به صورت موقت قطع کند. اگرچه مهمترین علت سکته مغزی کهولت سن است ، اما عوامل زیر میتواند احتمال ابتلا به سکته مغزی گذرا را افزایش دهد.
- فشار خون
- غلظت خون بالا
- آمبولی در سایر نقاط بدن
- دیابت
- مصرف طولانی مدت از دارو های ضد بارداری
- سیگار
- بیماری های قلبی نظیر AF
- بی حرکتی ها طولانی
- شکستگی استخوان هایی همچون ران و لگن
- مصرف برخی از مواد مخدر مانند کوکائین و آمفتامین نیز میتواند امکان ابتلا به سکته را افزایش دهد.
فشار خون مهمترین علت قابل پیشگیری در ابتلا به انواع سکته مغزی است.( از جمله سکته مغزی گذرا یا همان حمله ایسکمی گذرا).
همچنین برخی بیماری های قلبی از جمله AF میتواند باعث تشکیل لخته در سایر نقاط بدن و افزایش احتمال ابتلا به انواع سکته شود.
درمان سکته مغزی گذرا
اگر چه سکته مغزی گذرا ( حمله ایسکمی گذرا)میتواند به خودی خود درمان شود اما امکان تکرار و یا وقوع مجدد آن بسیار بالا است. از طرفی حمله ایسکمی گذرا ( سکته گذرا) میتواند هشداری برای وقوع سکته کامل باشد. لذا تشخیص و درمان آن میتواند مهمترین اقدام در جهت جلوگیری از سکته کامل باشد. مهمترین اقدامات درمانی برای سکته مغزی گذرا شامل دارو درمانی و تغییر سبک زندگی است. مراقبت های زیر پس از وقوع سکته مغزی میتواند از بروز مجدد آن تا حد زیادی پیشگیری کند:
- ترک سیگار
- کنترل فشار خون
- کنترل دیابت
- انجام ورزش
- مصرف دارو های تجویزی در بیماران مبتلا به AF یا افرادی که تعویض دریچه قلب داشته اند.
- اصلاح غلظت خون بالا
- جایگزینی سایر روش های پیشگیری از بارداری بجای مصرف قرص های ضد بارداری
عوامل بالا مهمترین اقدامات غیر دارویی جهت درمان سکته مغزی گذرا میباشد. در ادامه به درمان های دارویی این بیماری میپردازیم:
درمان دارویی سکته مغزی گذرا
اقدامات دارویی برای پیشگیری از وقوع مجدد حمله ایسکمی گذرا الزامی میباشد. در بیشتر موارد لازم است که این درمان های دارویی به صورت مادام العمر دنبال شوند. مهمترین دارو های مورد استفاده در سکته مغزی گذرا شامل آسپرین، اسویکس و وارفارین است که در ادامه به برسی بیشتر آنها میپردازیم.
آسپرین یا همان ASA
ASA ( آ س آ یا همان آسپرین ) یکی از دارو های دسته NSADs است ولی اثرات ضد انعقادی خوبی دارد. آسپرین میتواند از به هم چسبیدن پلاکت ها و ایجاد لخته در بدن جلوگیری کند. این دارو همچنین ممکن است به عنوان مسکن و یا تب بر نیز استفاده شود. در سکته مغزی گذرا ( TIA ) ممکن است لازم باشد ASA به صورت روزانه و یا یک روز در میان استفاده شود.
اسویکس
اسویکس نیز یکی دیگر از دارو های مورد استفاده در درمان و پیشگیری از وقوع TIA به شمار میرود. این دارو از دسته دارو های مهار کننده تجمع پلاکت میباشد. اسویکس نیز مانند آسپرین از تشکیل لخته جلوگیری میکند و تاثیری بر روی انحلال لخته ندارد. این دارو نیز ممکن است به صورت روزانه و هر بار یک قرص برای درمان و پیشگیری از سکته گذرا استفاده شود.
وارفارین
وارفارین یکی از معروف ترین دارو های ضد لخته است. این دارو در پیشگیری و درمان سکته مغزی ایسکمیک است. این دارو به صورت قرص های 2.5 و 5 میلی گرمی تولید میشود.این دارو دفع کبدی دارد و دوز ان بر اساس عملکرد کبدی تنظیم میشود. وارفارین شروع اثر آهسته دارد لذا معمولا به عنوان داروی خط اول درمان استفاده نمیشود.
حرف آخر:
سکته مغزی گذرا( یا همان حمله ایسکمی گذرا) که برخی آن را به عنوان سکته مغزی خفیف نیز میشناسند یکی از بهترین پیش آگاهی ها برای وقوع سکته اصلی است. آشنایی با تمامی علائم این بیماری برای تمام افراد جامعه ضروری است. همچنین جدی گرفتن این بیماری و خودداری از قطع دارو های تجویز شده ، میتواند ضامن سلامت و جلوگیری از وقوع سکته اصلی باشد.
ناشر: سایت بیمار سلامت
با تشکر از همکاری گروه مطالعاتی و تحقیقاتی هیرو
